ကျွန်ေတာ်သိသမျှ(၄) သို့မဟုတ် ..... ကျွန်ေတာ်ေတွ့ြကံုခဲ့ရေသာ ဆလံုတိုင်းရင်းသားများ
ကျွန်ေတာ်သိသမျှ, ကျွန်ေတာ့်အြမင်များ 1/15/2008
ကျွန်ေတာ်ြမိတ်ြမို့သို့ေရာက်ရှိစဉ် အဘဦးသိန်းတင်နှင့် ေတွ့ဆံုခဲ့ရပါသည်။ အဘဦးသိန်းတင်သည် (၁၉၆၄)ခုနှစ်၊ ရန်ကုန်ြမို့တွင် ကျင်းပေသာ ြပည်ေထာင်စုေန့အခမ်းအနားသို့ ဆလံုတိုင်းရင်းသား ကိုယ်စားလှယ်အြဖစ် တက်ေရာက်ခွင့်ရရှိခဲ့သူ ြဖစ်ပါသည်။ (၁၉၆၄) ခုနှစ်က ြမိတ်နှင့်ေကာ့ေသာင်းဝန်းကျင် ကျွန်းစုများတွင် ေနထိုင်လျက်ရှိေသာ ဆလံုလူဦးေရမှာ(၂၄၀၀)ဦးခန့် ရှိပါသည်။
“ပျူ၊ မွန်၊ ြမန်မာ၊ သက်”ဟူေသာ ြမန်မာတိုင်းရင်းသားအစ လူမျိုးြကီး(၄)စုမှာ ဆလံုတိုင်းရင်းတို့မှာ “သက်”လူမျိုးတို့မှတစ်ဆင့် ဆင်းသက် လာခဲ့သည်ဟု မှတ်သားခဲ့ဖူးပါသည်။ ဆလံုတိုင်းရင်းသားတို့ကို “ေမာ်ကင်း”ဟုလည်းေခါ်ြကပါသည်။ ပင်လယ်ထဲမှာ ေပါ့ေပါ့ပါးပါး သစ်၊ ဝါး၊ ရင်ကမ်းသားတို့နှင့် ဖွဲ့စည်းတည်ေဆာက်ထားသည့် ရိုးရာေလှကို အိမ်လိုသေဘာထားြပီး မိသားစုြကီးတစ်ခုလံုး ေနြက၊ ထိုင်ြက၊ ချက်ြပုတ်စားေသာက်ြကရံုသာမက သူတို့ဘဝ၏အေဖာ်မွန်ဟုေခါ်ေသာ ေခွးများကိုလည်း တစ်ပါးတည်း သယ်ေဆာင်သွားြကပါသည်။ ဟိန်းဇဲ၊ ဘုတ်ကျွန်း၊ ေမာင်းမကန်၊ ရှင်မွန်၊ မလိ၊ ြပင်ြကီး၊ မီးစိမ်း၊ ကတန်၊ ဒံုးကျွန်း၊ ဝါးကျွန်း၊ ပင်လယ်ေအာ်၊ လန်ပိတစ်ဝိုက်မှာလည်း ပင်လယ်ထဲ ရာသီဥတုဆိုးချိန်မှာ ယာယီေြခတံရှည်တဲအိမ်ေလးများတည်ေဆာက်ြပီး ေနထိုင်ြကပါသည်။
ေရမှာကျွမ်းကျင်သြဖင့် ပုလဲ၊ ေမျှာ့(ပင်မယ်ေမျှာ့)၊ ေရခူ၊ ငါး၊ပုဇွန် ၊ ကမာေတွငုပ်ြပီး ကင်းမွန်၊ ရှပ်၊ ငါးြကီးအန်ဖတ်ေတွကို ရှာေဖွရင်းနှင့်လည်း အသက်ေမွးတတ်ြကပါသည်။ သူတို့ရိုးရာဓေလ့များထဲတွင် ဗံုတီးြခင်း၊ ဘင်(ဘင်ခရာ)တီးြခင်း။ သူတို့ဘာသာ စကားနှင့် သီချင်းဆိုြပီး ကခုန်ြခင်း၊ ရိုးရာနတ်ကိုးကွယ်ြခင်းတို့လည်း ပါဝင်ပါသည်။ ဆလံုရိုးရာပွဲေတာ်ကို ေကာ့ေသာင်းြမို့နယ်၊ စူငယ် ဘာလိုင်းေကျးရွာအုပ်စု၊ လန်ပိကျွန်း၏တစ်ဖက်ကမ်း “မြကံုဂလက်”ေကျးရွာတွင် (၂၀၀၄)ခုနှစ်၊ ေဖေဖာ်ဝါရီလအတွင်းက စည်ကား သိုက်ြမိုက်စွာ ကျင်းပခဲ့ပါသည်။
“ပျူ၊ မွန်၊ ြမန်မာ၊ သက်”ဟူေသာ ြမန်မာတိုင်းရင်းသားအစ လူမျိုးြကီး(၄)စုမှာ ဆလံုတိုင်းရင်းတို့မှာ “သက်”လူမျိုးတို့မှတစ်ဆင့် ဆင်းသက် လာခဲ့သည်ဟု မှတ်သားခဲ့ဖူးပါသည်။ ဆလံုတိုင်းရင်းသားတို့ကို “ေမာ်ကင်း”ဟုလည်းေခါ်ြကပါသည်။ ပင်လယ်ထဲမှာ ေပါ့ေပါ့ပါးပါး သစ်၊ ဝါး၊ ရင်ကမ်းသားတို့နှင့် ဖွဲ့စည်းတည်ေဆာက်ထားသည့် ရိုးရာေလှကို အိမ်လိုသေဘာထားြပီး မိသားစုြကီးတစ်ခုလံုး ေနြက၊ ထိုင်ြက၊ ချက်ြပုတ်စားေသာက်ြကရံုသာမက သူတို့ဘဝ၏အေဖာ်မွန်ဟုေခါ်ေသာ ေခွးများကိုလည်း တစ်ပါးတည်း သယ်ေဆာင်သွားြကပါသည်။ ဟိန်းဇဲ၊ ဘုတ်ကျွန်း၊ ေမာင်းမကန်၊ ရှင်မွန်၊ မလိ၊ ြပင်ြကီး၊ မီးစိမ်း၊ ကတန်၊ ဒံုးကျွန်း၊ ဝါးကျွန်း၊ ပင်လယ်ေအာ်၊ လန်ပိတစ်ဝိုက်မှာလည်း ပင်လယ်ထဲ ရာသီဥတုဆိုးချိန်မှာ ယာယီေြခတံရှည်တဲအိမ်ေလးများတည်ေဆာက်ြပီး ေနထိုင်ြကပါသည်။
ေရမှာကျွမ်းကျင်သြဖင့် ပုလဲ၊ ေမျှာ့(ပင်မယ်ေမျှာ့)၊ ေရခူ၊ ငါး၊ပုဇွန် ၊ ကမာေတွငုပ်ြပီး ကင်းမွန်၊ ရှပ်၊ ငါးြကီးအန်ဖတ်ေတွကို ရှာေဖွရင်းနှင့်လည်း အသက်ေမွးတတ်ြကပါသည်။ သူတို့ရိုးရာဓေလ့များထဲတွင် ဗံုတီးြခင်း၊ ဘင်(ဘင်ခရာ)တီးြခင်း။ သူတို့ဘာသာ စကားနှင့် သီချင်းဆိုြပီး ကခုန်ြခင်း၊ ရိုးရာနတ်ကိုးကွယ်ြခင်းတို့လည်း ပါဝင်ပါသည်။ ဆလံုရိုးရာပွဲေတာ်ကို ေကာ့ေသာင်းြမို့နယ်၊ စူငယ် ဘာလိုင်းေကျးရွာအုပ်စု၊ လန်ပိကျွန်း၏တစ်ဖက်ကမ်း “မြကံုဂလက်”ေကျးရွာတွင် (၂၀၀၄)ခုနှစ်၊ ေဖေဖာ်ဝါရီလအတွင်းက စည်ကား သိုက်ြမိုက်စွာ ကျင်းပခဲ့ပါသည်။
(၁) ဆလံုတိုင်းရင်းသားတို့၏ ေမွးဖွားြခင်းအစ
(၁၉၆၄)ခုနှစ်က မှတ်သားေတွ့ရှိချက်များအရ ဆလံုတိုင်းရင်းသားတို့သည် စတင်ေမွးဖွားသည့် ကေလးငယ်များကို ချက်ြကိုး ြဖတ်ြပီးသည်နှင့် ေရထဲသို့ နှစ်စက္ကန့်ခန့် ေရထဲြမှပ်လိုက်၊ နှစ်လိုက်။ ေပါ်လိုက် သံုးြကိမ်ခန့်ြပုလုပ်ပါသည်။ သူတို့ အယူအဆမှာ ေမွးစကေလးငယ် ေရကိုကျွမ်းကျင်ေစရန်၊ မေြကာက်ေစရန်ြဖစ်သည်ဟု ဆို၏။ ထိုသို့ လွဲမှားေသာအယူအဆေြကာင့် တစ်ချို့ကေလးငယ်များမှာ ေမွးစကပင်ေသဆံုးသွားြကပါသည်။ ဤကား ယခင်ကအြဖစ်အပျက်။ ယခုအချိန်တွင်မူ ဆလံုတိုင်းရင်းသားတို့ ေခတ်မီလာသည်ဟု ဆိုရပါမည်။ ေမွးစကေလးငယ်ကို ေရထဲတွင် မနှစ်ြကေတာ့။ ကိ်ုယ်ဝန်ေဆာင်ကို ေမွးဖွားေပးသည့် လက်သည်မှာ သူတို့ဆလံုအမျိးသမီး အချင်းချင်းပင်ြဖစ်ပါသည်။ သို့ေသာ်လည်း ယခုအခါ ခက်ခဲသည့် ေမွးဖွားမှုများကို သူနာြပုဆရာမနှင့် ေမွးေလ့ေမွးထ ရှိလာြကပါြပီ။
(၂) ဆလံုတို့၏ ကျန်းမာေရး
ဆလံုတိုင်းရင်သားတို့သည် အစစ အရာရာတွင် နတ်ဆရာကိုသာ အားကိုးြကသည်။ တစ်စံုတစ်ေယာက်ေနမေကာင်းလျှင် သူတို့၏ အယူအဆမှာ နတ်ဖမ်းစားသည်ဟု အများအားြဖင့် ယူဆြကသည်။ နတ်ဆရာနှင့်တိုင်ပင်၍ ပူေဇာ်ပသ၊ ကိုးကွယ်တင်ေြမှာက်ြခင်းများ ြပုလုပ်ေလ့ရှိြကပါသည်။ သို့ေသာ်လည်း ယခုချိန်ခါတွင် အချို့တိုင်းရင်းသားဆလံုတို့မှာ ေခတ်မီလာသည်ဟု ဆိုရပါမည်။ ေနထိုင်မေကာင်းြဖစ်ေသာသူများကို ဆရာဝန်နှင့် ေဆးခန်းသို့ ြပသ ကုသလာြကပါသည်။ တစ်ဖက်ကလည်း သူတို့အစွဲြဖစ်ေနသည့် နတ်ဆရာနှင့် ပူေဇာ်ပသြခင်းကိုလည်း လုပ်ြမဲလုပ်ြကပါသည်။ ဆလံုအများစုတွင် ြဖစ်ပွားတတ်သည့်ေရာဂါမှာ ငှက်ဖျားစွဲြခင်းနှင့် အာဟာရချို့တဲ့ြခင်းများပင် ြဖစ်ပါသည်။
(၃) ဝတ်စားဆင်ယင်ြခင်း
ဆလံုတိုင်းရင်းသားတို့သည် ေမွးကင်းစ ကေလးအရွယ်မှ ငါးနှစ် ေြခာက်နှစ်အရွယ်အထိ ယခင်က အဝတ်အစားဝတ်ေလ့ဝတ်ထ မရှိေသာ်လည်း ယခုအခါ အဝတ်အစား ဆင်ယင်လာြကပါသည်။ အမျိုးသမီးများမှာ သူတို့ဓေလ့အရ အေပါ်ပိုင်း၊ ေအာက်ပိုင်း လံုလံုြခံုြခံု ဝတ်ဆင်သည်ဆိုေသာ်လည်း ၊ အချို့မှာ အိမ်ေထာင်ကျသည်နှင့် အေပါ်ပိုင်း ဗလာကျင်း ေနတတ်ြကပါသည်။ သို့ေသာ်လည်း ယခုအခါတွင်မူ အိုမင်းေသာအဘွားအရွယ်များမှလွဲ၍ အမျိုးသမီးအများစုမှာ အေပါ်ပိုင်း၊ ေအာက်ပိုင်း လံုလံုြခံုြခံုဝတ်ဆင်လာြကေပြပီ။ ဆလံုအမျိုးသားတို့မှာ များေသာအားြဖင့် ယခင်ကေအာက်ပိုင်းတွင် လံုချည်(သို့မဟုတ်) ေဘာင်းဘီတိုနှင့်ေနြပီး အေပါ်ပိုင်းဗလာကျင်း ေနတတ်သည့် သဘာဝရှိပါသည်။ သူတို့ဓေလ့အရ ေတာ်ရံုတန်ရံုလည်း ဖျားနာြခင်း မရှိြကပါ။ ခံနိုင်ရည်ရှိေသာ လူမျိုးပင် ြဖစ်ပါသည်။ သို့ေသာ်လည်း ယခုအခါ သူတို့လည်း အေပါ်ပိုင်းအကင်္ျီများ၊ များေသာအားြဖင့် ဝတ်ဆင်လာြကေပြပီ။ ဆလံုတိုင်းရင်းသားတို့သည် ပင်လယ်နှင့်အနီးအနားတွင် ေန၍လားမသိ၊ သူတို့၏အသားအေရာင်မှာ ညိုေရာင်သန်းပါသည်။ ယခုအခါ ဆလံုတိုင်းရင်းသားတို့မှာ ေခတ်မီလာသည့်အေလျာက် ယိုးဒယားနိုင်ငံမှေရာက်လာေသာ အဝတ်အစား၊ပါတိတ်။ တီရှပ်တို့ြဖင့် သစ်သစ်လွင်လွင် ေတာက်ေတာက် ပပြဖစ်လာေလြပီ။ ယခင်က ြဖစ်သလိုေနခဲ့ေသာ်လည်း ယခုအခါ သားသားနားနားဝတ်ဆင်လာြကေပြပီ။
(၄) အစားအေသာက်
ဆလံုတို့သည် ပင်လယ်ထဲတွင် အတည်တကျမေနဘဲ ေရြကည်ရာ ြမက်နုရာသို့ သွားလာလုပ်ကိုင်ေနထိုင်ြကသည့်အေလျာက် ပင်လယ်ေပျာ်များ ြဖစ်သည့်အားေလျာ်စွာ သူတို့စားေသာက်ြကသည်မှာ များေသာအားြဖင့် ပင်လယ်အစားအစာများ ြဖစ်ပါသည်။ ပင်လယ်ကျွန်းစု၊ ေကျာက်ေဆာင်များတွင် တွယ်ကပ်လျက်ရှိေသာ ဂံုး(ခရုတစ်မျိုးအထဲတွင်ရှိသည်)ဟု ေခါ်သည့် တငိုကိုခွာ၍ အထဲမှ ခရုသဖွယ်အရာကို ချက်ြပုတ်စားေသာက်ြကပါသည်။ ပင်လယ်ေကျာက်ေဆာင်ဂူထဲတွင်ရှိေသာ လင်းနို့၊ လင်းဆွဲများကို တုတ်ရှည်ြဖင့် ရိုက်ချကာ ခုတ်ထစ်ြဖတ်ေတာက်၍လည်း ချက်ြပုတ်သံုးေဆာင်ြကပါသည်။ သူတို့သည် စားသံုးဆီသံုးစွဲမှု နည်းသူများြဖစ်သည့် အေလျှာက် တစ်လလံုးတွင် မိသားစု(၆)ေယာက်အတွက် ဆီ(၂၀)ကျပ်သားခန့်သာ ကုန်ပါသည်။ ထို့ေြကာင့် ဆလံုအများစုတွင် ေသွးတိုးေရာဂါ မရှိြကပါ။ ဆလံုတိုင်းရင်းသားတို့သည် ပျားအံုဖွတ်ရာတွင်လည်း အလွန်ကျွမ်းကျင်သူများပင်ြဖစ်သည်။ သစ်ပင်အြမင့်ေပါ်တွင် စွဲကပ်ေနေသာပျားအံုကို အုန်းလက်မီးတုတ်ြဖင့် ရိုက်ချကာ ပျားအံုမှပျားရည်ကို ခံယူြကပါသည်။ ပျားသလက်နှင့် ပျားေပါက်စတို့ကိုလည်း ချက်ချင်းပင် လတ်လတ်ဆတ်ဆတ် စားသံုးြကပါသည်။ ဆလံုတို့၏သဘာဝမှာ စားေသာက်ရာတွင်လည်း သူတို့ရိုးရာေလှေပါ်တွင် မိသားစုအားလံုး သိုက်သိုက်ဝန်ဝန်း ေပျာ်ေပျာ်ရွှင်ရွှင် ချက်ြပုတ်စားေသာက်ြကပါသည်။
ဆလံုတိုင်းရင်းသားတို့စားသံုးသည့် အရွက်များြဖစ်ေသာ ဆလံုမုန်လာ၊ ဆလံုမုန်ညင်း၊ဆလံုကန်စွန်းတို့မှာ အရွက်အသားထူသည်မှ လွဲ၍ ေြမြပန့်ကမုန်လာ ၊ မုန်ညင်း၊ ကန်စွန်းတို့နှင့် အေတာ်ဆင်တူပါသည်။ ထိုအရွက်တို့မှာလည်း ဆလံုေဒသေတာေတာင်ထဲတွင် အေလ့ကျ ေပါက်ေနြကြခင်းပင်။ ကျွန်ေတာ်ေတွ့ဖူးသည့် ဆလံုကွမ်း( ကွမ်းယာအတွက်လိုအပ်ေသာ ကွမ်း)မှာလည်း အရွက်အသား ပိုထူကာ အေလ့ကျေပါက်ေနြခင်းပင်ြဖစ်ပါသည်။ ဆလံုတစ်ချို့လည်း ကွမ်းစားတတ်ြကသည်ကို ကျွန်ေတာ်ေတွ့ဖူးပါသည်။
ဆလံုတိုင်းရင်းသားတို့စားသံုးသည့် အရွက်များြဖစ်ေသာ ဆလံုမုန်လာ၊ ဆလံုမုန်ညင်း၊ဆလံုကန်စွန်းတို့မှာ အရွက်အသားထူသည်မှ လွဲ၍ ေြမြပန့်ကမုန်လာ ၊ မုန်ညင်း၊ ကန်စွန်းတို့နှင့် အေတာ်ဆင်တူပါသည်။ ထိုအရွက်တို့မှာလည်း ဆလံုေဒသေတာေတာင်ထဲတွင် အေလ့ကျ ေပါက်ေနြကြခင်းပင်။ ကျွန်ေတာ်ေတွ့ဖူးသည့် ဆလံုကွမ်း( ကွမ်းယာအတွက်လိုအပ်ေသာ ကွမ်း)မှာလည်း အရွက်အသား ပိုထူကာ အေလ့ကျေပါက်ေနြခင်းပင်ြဖစ်ပါသည်။ ဆလံုတစ်ချို့လည်း ကွမ်းစားတတ်ြကသည်ကို ကျွန်ေတာ်ေတွ့ဖူးပါသည်။
(၅) အလုပ်အကိုင်
ဆလံုတိုင်းရင်းသားတို့သည် အလုပ်လုပ်ကိုင်ရာတွင် အားလံုးစုေပါင်းဝိုင်းဝန်း၍ လုပ်ေဆာင်ေလ့ရှိြကသည်။ ေတာထဲတွင်ရှိေသာ သစ်ပင်ြကီးများကို သူတို့၏စုေပါင်းစွမ်းအားြဖင့် ခုတ်လှဲပါသည်။ ေလှထွင်းပါသည်။ ထိုြကီးမားေသာ သစ်ထွင်းေလှကို ပင်လယ်ကမ်းေြခဆီသို့ သယ်ေဆာင်ထုတ်ယူသည်မှာလည်း အလွန်စနစ်ကျကာ အားကျဖွယ်ရာေကာင်းပါသည်။ ပင်လယ်ကမ်းစပ် ေနရာများတွင် ေပါက်ေရာက်ေလ့ရှိေသာ ရင်ကမ်းပင်မှ ရင်ကမ်းအလက်များကို တစ်စုနှင့်တစ်စု စီစီညီညီထပ်ကာြပုလုပ်ထားေသာ ရင်ကမ်းေလှမှာ အလွန်ပင်လက်ရာေြမာက်လှပါသည်။ ထိုရင်ကမ်းေလှတွင် သံချက်ဆို၍ တစ်ချက်မျှမပါ၊ ြကိမ်ြဖင့်သာရစ်ပတ်ြခင်း ၊ ကွပ်ြခင်းြပုလုပ်ထားသည်မှာ ခ်ိုင်ခန့်လှပါသည်။ စိစပ်လှပါသည်။ ေရတစ်စက်မျှေလှဝန်းထဲသို့ မဝင်ပါ။ သူတို့၏ကျွမ်းကျင်မှုေြကာင့် လှိုင်းေလလာလည်း ေြကာက်လန့်မှုမရှိြကပါ။ သို့ေသာ်လည်း လှိုင်းေလများ အလွန်ြပင်းထန်စွာတိုက်ခတ်လာေသာအခါ သူတို့သည် ကမ်းေြခများ၊ ေလကွယ်ရာကျွန်းစုများတွင် စုေပါင်း၍ ေနထိုင်ေလ့ရှိြကပါသည်။
ဆလံုတိုင်းရင်းသားတို့၏ အလုပ်အကိုင်ကို ေဖာ်ြပရလျှင် ငါးဖမ်းြခင်း၊ ပုလဲငုပ်ြခင်း၊ ပင်လယ်ေမျှာ့ငုပ်ြခင်း၊ ကနုကမာရှာေဖွြခင်း၊ ပျားဖွတ်ြခင်း၊ ငှက်သိုက်ရှာြခင်း၊ ေရနှင့်ပါတ်သက်ေသာလုပ်ငန်း အဝဝကို ကျွမ်းကျင်စွာလုပ်ကိုင်နိုင်ေသာ တိုင်းရင်းသားများပင် ြဖစ်ပါသည်။ ေကျာက်ြကို ေကျာက်ြကားထဲသို့ နှစ်ခွစူး၊ မှိန်းတံရှည်နှင့် ငါးထိုးေနေသာ ကေလးငယ်များကိုလည်း ကျွန်ေတာ်ြမင်ဖူး ပါသည်။ ယခုအခါ ေခတ်မီလာေသာဆလံုတို့မှာ ေရငုပ်မျက်မှန်အေကာင်းစားနှင့် ေအာက်စီဂျင်အသက်ရှူဘူးတို့ြဖင့် ေရငုပ်ကာ ပုလဲရှာေနြကြပီ၊ ပင်လယ်ေမျှာ့ ရှာေနြကြပီ ြဖစ်ပါသည်။
ကျွန်ေတာ်ေတွ့ခဲ့ေသာ ဆလံုတိုင်းရင်းသားတို့မှာ ေယာက်ျားေလးေရာ၊ မိန်းကေလးပါ အသက်(၁၀)နှစ်ခန့်တွင် ေရနှင့်ပါတ်သက်၍ အစစ အရာရာ အလွန်ကျွမ်းကျင်ေနြကေလြပီ။ ထိုစဉ်က ကျွန်ေတာ့်မျက်စိေရှ့တွင်ပင် (၁၀)နှစ်သားခန့်ရှိေသာ ဆလံုေယာက်ျားေလးမှာ ခက်ရင်းစူးခွမှိန်းတံရှည်ကို ကိုင်ေဆာင်လျက် (၁၅)ေပခန့်နက်ေသာ ပင်လယ်ေရထဲသို့ ေလှေပါ်မှ ပလံုကနဲ ခံုဆင်းလိုက်သည်မှာ (၁၀) မိနစ်ခန့်ပင် မြကာလိုက်ပါ။ သူြပန်တက်လာေသာအခါ လက်ထဲတွင် (၂)ေပခန့်ရှိေသာ ငါးမန်းြဖူတစ်ေကာင် ပါလာသည်ကို ေတွ့ရသြဖင့် ကျွန်ေတာ်မှာ လွန်စွာပင် အံ့ဩသွားပါသည်။ မနက်ပိုင်းကလည်း ထိုနည်းတူစွာ ငါးလိပ်ေကျာက် (လိပ်ပံုသဏ္ဍန်ငါးြပားြကီး) တစ်ေကာင်းကို ရခဲ့ေြကာင်း၊ ထိုသူငယ်က လက်ဟန်ေြခဟန်ြဖင့် ကျွန်ေတာ့်ကို ေြပာြပပါေသးသည်။ ဆလံုတို့သည် လူြကီး လူငယ်မေရွး အအားမေနဘဲ အြမဲတေစ အလုပ်လုပ်ေနေသာ လူမျိုးပင်ြဖစ်ပါသည်။ လွတ်လပ်မှုကို ြမတ်နိုးကာ တစ်ခုမဟုတ် တစ်ခု အလုပ် လုပ်ေနေသာ တိုင်းရင်းသားများပင်။ များေသာအားြဖင့် သူတို့သည် လက်ထဲတွင် ခက်ရင်းစူးခွမှိန်းတံရှည်ကို ကိုင်ေဆာင်ကာ ကမ်းေြခ၊ ေကျာက်ေဆာင်၊ ေကျာက်ြကို ေကျာက်ြကားေအာက်ရှိ ငါးမျိုးစံုတို့ကို ထိူးယူဖမ်းဆီးြကပါသည်။ ဟိုစဉ်က ဆလံုတိုင်းရင်းသားတို့ ငါးဖမ်းသည်ဆိုသည်မှာ ငါးဖမ်းပိုက်များြဖင့် ဖမ်းေလ့ဖမ်းထနည်းပါးပါသည်။ သို့ေသာ် ယခုအခါတွင်မူ ငါးဖမ်းပိုက်အမျိုးမျိုးြဖင့် အေတာ်များများဖမ်းဆီးလာြကပါသည်။ သူတို့ဘဝမှာ ယခင်က ဖမ်းယူရရှိငါးများနှင့် ေရငုပ်၍ရရှိေသာ ပုလဲ၊ ပင်လယ်ေမျှာ့ တို့ကို ေရာင်းချရာတွင် ေဈးနှိမ်ြခင်းခံရေသာ်လည်း ယခုအခါထိုက်ထိုက်တန်တန် ေဈးမှန်၊ အေလးမှန်ရရှိခဲ့ပါြပီ။ ဖဲရိုက်ကာ ကက်ဆက်နားေထာင်ေနြကေသာ ဆလံုများ၊ ေရွှဆွဲြကိုးတဝင်းဝင်းနှင့် ဆလံုများ၊ ြခင်းလံုးခတ်ကာ အပန်းေြဖေနြကေသာ ဆလံုကေလးငယ်များ၊ ဘာပဲေြပာေြပာ ဆလံုတိုင်းရင်းသားတို့ လူေနမှုဘဝ တိုးတက်ဖွံ့ြဖိုးလာခဲ့သည်မှာ အမှန်ပင်ြဖစ်ပါသည်။
ဆလံုတိုင်းရင်းသားတို့၏ အလုပ်အကိုင်ကို ေဖာ်ြပရလျှင် ငါးဖမ်းြခင်း၊ ပုလဲငုပ်ြခင်း၊ ပင်လယ်ေမျှာ့ငုပ်ြခင်း၊ ကနုကမာရှာေဖွြခင်း၊ ပျားဖွတ်ြခင်း၊ ငှက်သိုက်ရှာြခင်း၊ ေရနှင့်ပါတ်သက်ေသာလုပ်ငန်း အဝဝကို ကျွမ်းကျင်စွာလုပ်ကိုင်နိုင်ေသာ တိုင်းရင်းသားများပင် ြဖစ်ပါသည်။ ေကျာက်ြကို ေကျာက်ြကားထဲသို့ နှစ်ခွစူး၊ မှိန်းတံရှည်နှင့် ငါးထိုးေနေသာ ကေလးငယ်များကိုလည်း ကျွန်ေတာ်ြမင်ဖူး ပါသည်။ ယခုအခါ ေခတ်မီလာေသာဆလံုတို့မှာ ေရငုပ်မျက်မှန်အေကာင်းစားနှင့် ေအာက်စီဂျင်အသက်ရှူဘူးတို့ြဖင့် ေရငုပ်ကာ ပုလဲရှာေနြကြပီ၊ ပင်လယ်ေမျှာ့ ရှာေနြကြပီ ြဖစ်ပါသည်။
ကျွန်ေတာ်ေတွ့ခဲ့ေသာ ဆလံုတိုင်းရင်းသားတို့မှာ ေယာက်ျားေလးေရာ၊ မိန်းကေလးပါ အသက်(၁၀)နှစ်ခန့်တွင် ေရနှင့်ပါတ်သက်၍ အစစ အရာရာ အလွန်ကျွမ်းကျင်ေနြကေလြပီ။ ထိုစဉ်က ကျွန်ေတာ့်မျက်စိေရှ့တွင်ပင် (၁၀)နှစ်သားခန့်ရှိေသာ ဆလံုေယာက်ျားေလးမှာ ခက်ရင်းစူးခွမှိန်းတံရှည်ကို ကိုင်ေဆာင်လျက် (၁၅)ေပခန့်နက်ေသာ ပင်လယ်ေရထဲသို့ ေလှေပါ်မှ ပလံုကနဲ ခံုဆင်းလိုက်သည်မှာ (၁၀) မိနစ်ခန့်ပင် မြကာလိုက်ပါ။ သူြပန်တက်လာေသာအခါ လက်ထဲတွင် (၂)ေပခန့်ရှိေသာ ငါးမန်းြဖူတစ်ေကာင် ပါလာသည်ကို ေတွ့ရသြဖင့် ကျွန်ေတာ်မှာ လွန်စွာပင် အံ့ဩသွားပါသည်။ မနက်ပိုင်းကလည်း ထိုနည်းတူစွာ ငါးလိပ်ေကျာက် (လိပ်ပံုသဏ္ဍန်ငါးြပားြကီး) တစ်ေကာင်းကို ရခဲ့ေြကာင်း၊ ထိုသူငယ်က လက်ဟန်ေြခဟန်ြဖင့် ကျွန်ေတာ့်ကို ေြပာြပပါေသးသည်။ ဆလံုတို့သည် လူြကီး လူငယ်မေရွး အအားမေနဘဲ အြမဲတေစ အလုပ်လုပ်ေနေသာ လူမျိုးပင်ြဖစ်ပါသည်။ လွတ်လပ်မှုကို ြမတ်နိုးကာ တစ်ခုမဟုတ် တစ်ခု အလုပ် လုပ်ေနေသာ တိုင်းရင်းသားများပင်။ များေသာအားြဖင့် သူတို့သည် လက်ထဲတွင် ခက်ရင်းစူးခွမှိန်းတံရှည်ကို ကိုင်ေဆာင်ကာ ကမ်းေြခ၊ ေကျာက်ေဆာင်၊ ေကျာက်ြကို ေကျာက်ြကားေအာက်ရှိ ငါးမျိုးစံုတို့ကို ထိူးယူဖမ်းဆီးြကပါသည်။ ဟိုစဉ်က ဆလံုတိုင်းရင်းသားတို့ ငါးဖမ်းသည်ဆိုသည်မှာ ငါးဖမ်းပိုက်များြဖင့် ဖမ်းေလ့ဖမ်းထနည်းပါးပါသည်။ သို့ေသာ် ယခုအခါတွင်မူ ငါးဖမ်းပိုက်အမျိုးမျိုးြဖင့် အေတာ်များများဖမ်းဆီးလာြကပါသည်။ သူတို့ဘဝမှာ ယခင်က ဖမ်းယူရရှိငါးများနှင့် ေရငုပ်၍ရရှိေသာ ပုလဲ၊ ပင်လယ်ေမျှာ့ တို့ကို ေရာင်းချရာတွင် ေဈးနှိမ်ြခင်းခံရေသာ်လည်း ယခုအခါထိုက်ထိုက်တန်တန် ေဈးမှန်၊ အေလးမှန်ရရှိခဲ့ပါြပီ။ ဖဲရိုက်ကာ ကက်ဆက်နားေထာင်ေနြကေသာ ဆလံုများ၊ ေရွှဆွဲြကိုးတဝင်းဝင်းနှင့် ဆလံုများ၊ ြခင်းလံုးခတ်ကာ အပန်းေြဖေနြကေသာ ဆလံုကေလးငယ်များ၊ ဘာပဲေြပာေြပာ ဆလံုတိုင်းရင်းသားတို့ လူေနမှုဘဝ တိုးတက်ဖွံ့ြဖိုးလာခဲ့သည်မှာ အမှန်ပင်ြဖစ်ပါသည်။
(၆) ထိမ်းြမားလက်ထပ်ြခင်း
ဆလံုတိုင်းရင်းသားတို့သည် ကေလးမီးဖွားလျှင် ေမွးဖွားလာလျှင် ေမွးဖွားစကေလးအတွက် နတ်ဆရာနှင့် နတ်ကိုးကွယ်ြကသည်။ ေသဆံုးသွားလျှင်လည်း ေသဆံုးသူ ေကာင်းရာမွန်ရာေရာက်ေအာင် နတ်ဆရာနှင့် ပူေဇာ်ပသေလ့ရှိသည်။ ထိုနည်းတူစွာ သတိုးသားနှင့် သတိုးသမီးထိမ်းြမားလက်ထပ်ပွဲတွင်လည်း နတ်ဆရာနှင့် ရိုးရာနတ်ကို ပူေဇာ်ပသမှုြပုမှသာလျှင် လင်မယားအရာေြမာက်သည်ဟု ဆလံုတို့က ယူဆပါသည်။ ဆလံုတိုင်းရင်းသားတို့သည် ငယ်ရွယ်စဉ်ကပင် အိမ်ေထာင်ြပုသူများြဖစ်သည့်အားေလျာ်စွာ အသက်(၁၇)၊ (၁၈)နှစ်ခန့်တွင် အိမ်ေထာင်ြပုေလ့ရှိပါသည်။ အမျိုးသားတစ်ေယာက်သည် အမျိုးသမီးတစ်ေယာက်ကို သေဘာကျ နှစ်သက်ေသာအခါ အမျိုးသမီးမိဘများထံသွား၍ ေတာင်းရမ်းရပါသည်။ ထိုသို့ ေတာင်းရမ်းစဉ် အမျိုးသားနှင့်အတူ မိဘ(၂)ပါး ပါရသည်။ ဆလံုတို့၏ အြကီးအကဲ ပါရသည်။ အမျိုးသမီးဘက်က လက်ခံေသာအခါ မဂင်္လာပွဲရက်ကို ေန့သတ်မှတ်၍ နတ်ဆရာနှင့်တိုင်ပင်ကာ စားေသာက်ဖွယ်ရာများကို စီမံြပင်ဆင်ြကပါသည်။
သူတို့၏ အစားအေသာက်များကား အထူးအဆန်းမဟုတ်ပါ။ ငါးကင်များ၊ ဆီနည်းနည်းြဖင့်ေြကာ်ထားေသာ လင်းနို့ေြကာ်၊လင်းဆွဲေြကာ်၊ အူ အသည်းများထုတ်ထားေသာ ြကက်ေကာင်လံုးြပုတ်၊ ြကက်ေကာင်လံုးကင်၊ တစ်ခါတစ်ရံရတတ်ေသာ သင်းေခွချပ်ေြကာ်၊ ေမျာက်သားေြကာ်နှင့် ပျားရည်၊ အရက်တို့ပင် ြဖစ်ပါသည်။ ေမျာက်ေချးခါးကိုလည်း ဆလံုတို့ စားေလ့စားထရှိပါသည်။ မဂင်္လာ အခမ်းအနားကျင်းပသည့်ေန့ရက်တွင် တစ်စုတစ်ေဝးတည်းေနြကသည့် ဆလံုတို့မှာ မည်သည့်ကိုယ်ေရးကိုယ်တာ အလုပ်ကိုမျှမလုပ်ဘဲ မဂင်္လာပွဲအတွက်သာ အားလံုးဝိုင်းဝန်းလုပ်ေဆာင်ချက်ြပုတ်ြကပါသည်။ နံနက်(၉)နာရီခန့်တွင် ဆလံုနတ်ဆရာ ေရာက်လာပါသည်။ သူ့လက်ထဲတွင် ပေလွကဲ့သို့ေသာ တူရိယာေလးတစ်ခု ပါလာပါသည်။ ဆလံုမဂင်္လာပွဲကို များေသာအားြဖင့် ပင်လယ်ကမ်းစပ် သဲေသာင်ြပင်တွင် ကျင်းပေလ့ရှိပါသည်။ ဆလံုနတ်ဆရာတစ်ေယာက် မဂင်္လာပွဲသို့ ေရာက်ရှိလာချိန်တွင် နတ်ပူေဇာ်ပွဲအတွက် အစားအေသာက်များြပင်ဆင်ြပီး အဆင်သင့်ြဖစ်ေနပါြပီ။ နတ်ဆရာသည် ေရှးဦးစွာ သူတို့၏ ဆလံုရိုးရာနတ်ကို လက်နှစ်ဖက် ေခါင်းေပါ်ေြမှာက်ကာ အေပါ်ေအာက်လှုပ်ရှားလျက် ပေလွမှုတ်ကာ ပင့်ဖိတ်ပါသည်။ ြပီးေနာက် လက်ထပ်မည့် အမျိုးသား၊ အမျိုးသမီး လက်ေလးဖက်ကို ပူးယှက်ေစကာ သူတို့လက်ေပါ်သို့ နတ်ဆရာ၏လက်ဝါးနှစ်ဖက်ကို အုပ်မိုးလိုက်ပါသည်။ ထို့ေနာက် သူတို့ ရိုးရာြဖင့် ဤမဂင်္လာေမာင်မယ်ကို ရာသက်ပန်ေစာင့်ေရှာက်ေစလိုေြကာင်း သူတို့၏ ကျန်းမာေရးအတွက် သူတို့အလုပ်အကိုင်အတွက် အကူအညီများ ေပးေစလိုေြကာင်း တိုင်တည်ေြပာဆိုပါသည်။ သတိုးသားနှင့် သတိုးသမီးကိုလည်း ရာသက်ပန်ရိုးရာ ရိုးေြမကျ ေပါင်းေဖါ်မည့်အေြကာင်း ရိုးရာနတ်ထံ လက်ေလးဖက်ေြမှာက်ကာ တိုင်တည်ေစပါသည်။
ဆလံုတိုင်းရင်းသားတို့သည် တစ်လင်တစ်မယားစနစ်ကိုသာ ကျင့်သံုးေသာသူများ ြဖစ်ပါသည်။ သူတို့ေလာကတွင် အိမ်ေထာင်ေရးေဖာက်ြပန်မှုကို လံုးဝလက်မခံေချ။ အိမ်ေထာင်ေရး ေဖာက်ြပန်သူများကို သူတို့အစုအေဝးမှ ရာသက်ပန်နှင်ထုတ်ကာ သူတို့နှင့် လံုးဝအဆက်အသွယ်မလုပ်ေတာ့ပါ။ သူတို့သည် အစုအေဝးနှင့် ေနတတ်သည့်အားေလျာ်စွာ ထိုကဲ့သို့ အြပစ်ဒဏ်မျိုးကို အလွန်ပင် ေြကာက်ရွံ့ြကပါသည်။ သူတို့သည် အိမ်ေထာင်ကျေသာအခါ သူတို့အတွက် (မဂင်္လာေမာင်မယ်အတွက်) ရိုးရာေလှတစ်စီး၊ ငါးဖမ်းပိုက်တစ်စံုနှင့် ငါးဖမ်းကိရိယာအချို့ကို လက်ဖွဲ့လိုက်ပါသည်။ ဇနီးေမာင်နှံနှစ်ေယာက် ဒိုးတူေပါင်ဖက် လုပ်ကိုင်စားေသာက်ြကေတာ့ဟု ဆိုလိုသည့်သေဘာပင်။ သို့ေသာ် ဇနီးေမာင်နှံနှစ်ေယာက်မှာ အေဝးသို့သွားစရာမလို၊ သည်အစုအေဝးမှာပင် ေနထိုင်ေစပါသည်။
ဆလံုရိုးရာနတ်ပွဲများတွင် နတ်ဆရာသည် နတ်ကိုတိုင်တည်ပူေဇာ်ြပီးေနာက် နတ်ပူးလာြပီး နတ်ဝင်လာသည်ဟု ဆိုကာ တုန်တက်လာပါသည်။ ြပီးေနာက် အရက်ေသာက်ပါသည်။ ငါးကင်၊ ြကက်ေကာင်လံုးကင်၊ အစားအေသာက်များ စားပါသည်။ ြပီးေနာက် နတ်ဆရာ တုန်တုန်ယင်ယင်ြဖင့် ကပါသည်။ ပရိသတ်ကလည်း လိုက်ကပါသည်။ နတ်ဆရာ နတ်ဝင်သည်မှာ နာရီဝက်ခန့်သာ ြကာပါသည်။ နတ်ဆရာထံမှ နတ်ထွက်သွားေသာအခါ တုန်တုန်ယင်ယင် အမူအရာများ ေပျာက်ကွယ်သွားပါသည်။ ဆလံုတို့၏ မဂင်္လာပွဲ ကပွဲကား တစ်နာရင်္ီခန့် ြကာြမင့်ပါသည်။
သူတို့၏ အစားအေသာက်များကား အထူးအဆန်းမဟုတ်ပါ။ ငါးကင်များ၊ ဆီနည်းနည်းြဖင့်ေြကာ်ထားေသာ လင်းနို့ေြကာ်၊လင်းဆွဲေြကာ်၊ အူ အသည်းများထုတ်ထားေသာ ြကက်ေကာင်လံုးြပုတ်၊ ြကက်ေကာင်လံုးကင်၊ တစ်ခါတစ်ရံရတတ်ေသာ သင်းေခွချပ်ေြကာ်၊ ေမျာက်သားေြကာ်နှင့် ပျားရည်၊ အရက်တို့ပင် ြဖစ်ပါသည်။ ေမျာက်ေချးခါးကိုလည်း ဆလံုတို့ စားေလ့စားထရှိပါသည်။ မဂင်္လာ အခမ်းအနားကျင်းပသည့်ေန့ရက်တွင် တစ်စုတစ်ေဝးတည်းေနြကသည့် ဆလံုတို့မှာ မည်သည့်ကိုယ်ေရးကိုယ်တာ အလုပ်ကိုမျှမလုပ်ဘဲ မဂင်္လာပွဲအတွက်သာ အားလံုးဝိုင်းဝန်းလုပ်ေဆာင်ချက်ြပုတ်ြကပါသည်။ နံနက်(၉)နာရီခန့်တွင် ဆလံုနတ်ဆရာ ေရာက်လာပါသည်။ သူ့လက်ထဲတွင် ပေလွကဲ့သို့ေသာ တူရိယာေလးတစ်ခု ပါလာပါသည်။ ဆလံုမဂင်္လာပွဲကို များေသာအားြဖင့် ပင်လယ်ကမ်းစပ် သဲေသာင်ြပင်တွင် ကျင်းပေလ့ရှိပါသည်။ ဆလံုနတ်ဆရာတစ်ေယာက် မဂင်္လာပွဲသို့ ေရာက်ရှိလာချိန်တွင် နတ်ပူေဇာ်ပွဲအတွက် အစားအေသာက်များြပင်ဆင်ြပီး အဆင်သင့်ြဖစ်ေနပါြပီ။ နတ်ဆရာသည် ေရှးဦးစွာ သူတို့၏ ဆလံုရိုးရာနတ်ကို လက်နှစ်ဖက် ေခါင်းေပါ်ေြမှာက်ကာ အေပါ်ေအာက်လှုပ်ရှားလျက် ပေလွမှုတ်ကာ ပင့်ဖိတ်ပါသည်။ ြပီးေနာက် လက်ထပ်မည့် အမျိုးသား၊ အမျိုးသမီး လက်ေလးဖက်ကို ပူးယှက်ေစကာ သူတို့လက်ေပါ်သို့ နတ်ဆရာ၏လက်ဝါးနှစ်ဖက်ကို အုပ်မိုးလိုက်ပါသည်။ ထို့ေနာက် သူတို့ ရိုးရာြဖင့် ဤမဂင်္လာေမာင်မယ်ကို ရာသက်ပန်ေစာင့်ေရှာက်ေစလိုေြကာင်း သူတို့၏ ကျန်းမာေရးအတွက် သူတို့အလုပ်အကိုင်အတွက် အကူအညီများ ေပးေစလိုေြကာင်း တိုင်တည်ေြပာဆိုပါသည်။ သတိုးသားနှင့် သတိုးသမီးကိုလည်း ရာသက်ပန်ရိုးရာ ရိုးေြမကျ ေပါင်းေဖါ်မည့်အေြကာင်း ရိုးရာနတ်ထံ လက်ေလးဖက်ေြမှာက်ကာ တိုင်တည်ေစပါသည်။
ဆလံုတိုင်းရင်းသားတို့သည် တစ်လင်တစ်မယားစနစ်ကိုသာ ကျင့်သံုးေသာသူများ ြဖစ်ပါသည်။ သူတို့ေလာကတွင် အိမ်ေထာင်ေရးေဖာက်ြပန်မှုကို လံုးဝလက်မခံေချ။ အိမ်ေထာင်ေရး ေဖာက်ြပန်သူများကို သူတို့အစုအေဝးမှ ရာသက်ပန်နှင်ထုတ်ကာ သူတို့နှင့် လံုးဝအဆက်အသွယ်မလုပ်ေတာ့ပါ။ သူတို့သည် အစုအေဝးနှင့် ေနတတ်သည့်အားေလျာ်စွာ ထိုကဲ့သို့ အြပစ်ဒဏ်မျိုးကို အလွန်ပင် ေြကာက်ရွံ့ြကပါသည်။ သူတို့သည် အိမ်ေထာင်ကျေသာအခါ သူတို့အတွက် (မဂင်္လာေမာင်မယ်အတွက်) ရိုးရာေလှတစ်စီး၊ ငါးဖမ်းပိုက်တစ်စံုနှင့် ငါးဖမ်းကိရိယာအချို့ကို လက်ဖွဲ့လိုက်ပါသည်။ ဇနီးေမာင်နှံနှစ်ေယာက် ဒိုးတူေပါင်ဖက် လုပ်ကိုင်စားေသာက်ြကေတာ့ဟု ဆိုလိုသည့်သေဘာပင်။ သို့ေသာ် ဇနီးေမာင်နှံနှစ်ေယာက်မှာ အေဝးသို့သွားစရာမလို၊ သည်အစုအေဝးမှာပင် ေနထိုင်ေစပါသည်။
ဆလံုရိုးရာနတ်ပွဲများတွင် နတ်ဆရာသည် နတ်ကိုတိုင်တည်ပူေဇာ်ြပီးေနာက် နတ်ပူးလာြပီး နတ်ဝင်လာသည်ဟု ဆိုကာ တုန်တက်လာပါသည်။ ြပီးေနာက် အရက်ေသာက်ပါသည်။ ငါးကင်၊ ြကက်ေကာင်လံုးကင်၊ အစားအေသာက်များ စားပါသည်။ ြပီးေနာက် နတ်ဆရာ တုန်တုန်ယင်ယင်ြဖင့် ကပါသည်။ ပရိသတ်ကလည်း လိုက်ကပါသည်။ နတ်ဆရာ နတ်ဝင်သည်မှာ နာရီဝက်ခန့်သာ ြကာပါသည်။ နတ်ဆရာထံမှ နတ်ထွက်သွားေသာအခါ တုန်တုန်ယင်ယင် အမူအရာများ ေပျာက်ကွယ်သွားပါသည်။ ဆလံုတို့၏ မဂင်္လာပွဲ ကပွဲကား တစ်နာရင်္ီခန့် ြကာြမင့်ပါသည်။
(၇) တေစ္ဆြကီးပွဲ
တေစ္ဆြကီးပွဲဆိုသည်မှာ အြခားမဟုတ်ပါ။ ေသဆံုးသူများကို ေကျွးေမွးသည့်ပွဲပင် ြဖစ်ပါသည်။ ဆလံု တိုင်းရင်းသားတို့၏ အယူအဆမှာ ေသဆံုးသွားသူတို့သည် ေကာင်းရာမွန်ရာေရာက်သူရှိသကဲ့သို့ တစ်ချို့မှာ တေစ္ဆ၊ သရဲြဖစ်ေနသည်ဟု ယံုြကည်ြကသည်။ ထိုတေစ္ဆ၊ သရဲများ၊ စားရမဲ့၊ ေသာက်ရမဲ့ြဖစ်ေနသည်ကို မလိုလားသြဖင့် တစ်နှစ်တစ်ခါ သူတို့ရှိရာ သခင်္ျိုင်းသို့သွား၍ သူတို့ကိုပင့်ဖိတ်ကာ ေကျွးေမွးြခင်းပင်ြဖစ်သည်။ ဆလံုတို့သည် ေသဆံုးသူများကို ကျွန်းတစ်ကျွန်းတွင် ြမှပ်နှံ သြဂင်္ိုဟ်ေလ့ရှိပါသည်။ ထိုသခင်္ျိုင်းတွင် တစ်နှစ်တစ်ခါ( နှစ်စဉ် ဇန်နဝ်ရီလ ) ကျင်းပေသာ တေစ္ဆပွဲြကီးတွင် ထံုးစံအတိုင်း မပါမြဖစ်သည်မှာ ရိုးရာနတ်ဆရာနှင့် နတ်ပွဲပင်ြဖစ်ပါသည်။ နတ်ဆရာက ရိုးရာနတ်ကို ပင့်ဖိတ်ြပီးလျှင် အစားအေသာက်များနှင့် ပူေဇာ်ပသေလသည်။ ေသဆံုးသူများကိုလည်း ပင့်ဖိတ်ေကျွးေမွးေလသည်။ ြပီးေနာက် နတ်ဆရာက တုန်တုန် ယင်ယင်နှင့် ေကွးေနေအာင် ကပါေတာ့သည်။ ပရိသတ်များကလည်း ဗံုတီးြပီး ကြကပါသည်။ သူတို့အကမှာ အာဖရိက လူရိုင်းအကများနှင့် အေတာ်ပင် ဆင်တူပါသည်။ အရက်ေသာက်ထားြပီး ေသွးြကွေနတာလည်း ပါပါလိမ့်မည်။ ကျွန်း ကမ်းေြခ၊ ပင်လယ်ေသာင်စပ်မှပင် ကေနြကသူအများသား။ မည်သို့ပင်ဆိုေစ ဆလံုတိုင်းရင်းသားတို့၏ ဤဓေလ့မှာလည်း ချစ်စရာပင် မဟုတ်ပါေလာ။
(၈) ဆလံုရိုးရာေလှကို လွန်းတင်ြခင်း
ဆလံုတိုင်းရင်းသားတို့သည် သူတို့၏ သစ်ထွင်းေလှနှင့် စက်တပ်ေလှများကို တစ်နှစ်တစ်ခါ မှန်မှန် လွန်းတင်ေလ့ရှိပါသည်။ ပင်လယ်သဲေသာင်ြပင်ဝယ် လွန်းတင်ရန်ြပင်ဆင်ထားသည့် ရိုးရာေလှမှ ေပါက်ြပဲေနသည့်ေနရာများကို မီးတုတ်ြဖင့် ရှို့လိုက်ေသာအခါ မေကာင်းသည့် ပုန်းညက်များ ကွာကျလာပါသည်။ မီးတုတ်မှာ အုန်းလက်ြဖင့် မီးရှို့ထားြခင်းြဖစ်ပါသည်။ ေပါက်ြပဲယိုစိမ့်ကျေနသည့် ပုန်းညက် အေဟာင်းေနရာတွင် ပုန်းညက်အသစ်ြဖင့် ဖာေထးပါသည်။ သူတို့သည် ေလှကို လွန်းတင်ရာတွင် စုေပါင်း လုပ်ေဆာင်ြကသြဖင့် မည်မျှပင် ြကီးသည့်ေလှြဖစ်ေစကာမူ အများဆံုးလုပ်ရပါလျှင် ငါးရက်ခန့်သာ ြကာြမင့်ပါသည်။ ရင်ကမ်းေလှကို လွန်းတင်ရာတွင် အြခားေလှနှင့်စာလျှင် သက်သာပါသည်။ လိုအပ်ေသာ ေနရတွင် ပုန်းညက်အသစ်ြဖင့် ဖာေထးြခင်းပင် ြဖစ်ပါသည်။
(၉) ကျွန်ေတာ့်ကိုယ်ေတွ့ ေရွှေအာင်ပွဲ
ကျွန်ေတာ့်ကိုယ်ေတွ့ ြကံုခဲ့ရသည့် ဆလံုတို့၏ ေရွှရှာေဖွြခင်းြပီးဆံုးြခင်း ေအာင်ပွဲ အေတွ့အြကံုေလးကို ေြပာြပချင်ပါေသးသည်။
ေနရာကား ေရွှကျွန်းေလးသဲေသာင်ြပင်၊ သဲေသာင်ကုန်း ကမူေနရာတွင် ဆလံုနတ်ကွန်းတစ်ခု နတ်ကွန်းအထဲတွင် ထမင်းေြကာ်၊ ငါးေြကာ်၊ ြကက်ကင်၊ အရက်များ။ နတ်ကွန်းနံေလးတွင် ေရာင်စံုြခယ်သထားေသာ သစ်သားြပားများ (အကျယ်တစ်ေပ၊ အရှည်ေြခာက်ေပ၊ ထု နှစ်လက်မခန့်) စိုက်ထူ ထားသည်။ ေြမြကီးထဲတွင် တစ်ေပခန့်သာ တူးထည့်ထားြခင်း ြဖစ်သည်။
“ဒံု...ဒံု...ဒံု တလံုတုန်...ဒံု.....ဒံု ”
“ဒံု.......တလံုတုန်......ဒံု.....ေဟး.......ေဟး........ေဟး ”
ဆလံုတို့၏ေအာင်ပွဲ၊ ဆလံုတို့ ေရွှရှာသည်မှာ တစ်လြပည့်ခဲ့ြပီ။ သူတို့ ေရွှရှာသည်မှာလည်း ရိုးရိုးေလးပင်။ ေပါက်တူး၊ ေပါက်ြပားတို့ြဖင့် အကျယ် ၃ေပ၊ အနက် ၄ေပခန့် ကျင်းများတူးကာ၊ အချို့ကလည်း အကျယ် ၄ေပ၊ အနက် ၅ေပခန့် ကျင်းများတူးြကသည်။ ကျင်းထဲမှရေသာ ေြမစားများကို “ယင်”ဟုေခါ်ေသာ သစ်သားဒယ်များထဲသို့ ထည့်၊ ေရထည့်ြပီးေနာက် လက်နှစ်ဖက်ြဖင့် “ယင်း”ကို ဆန်ေကာဝိုင်း လှည့်လည်ြခင်းပင်။ ထိုသို့ လှည့်ရာတွင် ြဖည်းြဖည်းမှန်မှန် လှည့်ရပါသည်။ ေရကို မြကာခဏ ထည့်ေပးရပါသည်။
ေဟာ.. အခုဆလံုတို့၏ ေရွှေအာင်ပွဲလာြပီ။ ဆလံုေခါင်းေဆာင် ဦးဘထွန်း၏ ဦးေဆာင်မှုြဖင့် ဆလံုတို့ တစ်လတိတိေရွှရှာေပးခဲ့ြပီ။ သူတို့ရှာသည့်ေရွှကို သက်ဆိုင်ရာက ညေန(၅)နာရီဆိုလျှင် ချက်ချင်း ေငွအြပည့် ေချ၍ ေပါက်ေဈးအတိုင်းယူသည်။ မည်သို့ဆိုေစ ဆလံုတို့ တာဝန်ေကျပါသည်။ သူတို့ ေအာင်ပွဲတစ်ခု ရခဲ့ြပီ မဟုတ်ပါေလာ။ ထို့ေြကာင့် ေအာင်ပွဲကို ြခိမ့်ြခိမ့်သဲ ကျင်းပေနသည်။ ေအာင်ပွဲနှင့်အတူ ပတ်ဝန်းကျင်တစ်ခုလံုးတွင် ဗံုသံ ၊ ဘင်သံ၊ ဗံုတစ်လံုးနှင့် ဘင်တစ်ခု( ဘင်ခရာအဖွဲ့တွင် သံုးသည့်ဘင်) များက မိုးဟိန်းသလို ဟိန်းထွက်ေနသည်။ ဆလံုအမျိုးသားနှင့် အမျိုးသမီးတို့ စည်းချက်ညီညီ ေြခလက်အေရွှ့အေြပာင်း အချိုးတို့ြဖင့် ကခုန်ေနြကသည်။ ပါစပ်မှလည်း ေဟး.....ေဟး......ဟု အားမာန်ပါပါ ေအာ်ဟစ်ေနြကသည် ။ အင်မတန် ေပျာ်စရာေကာင်းလှသည်။ ဦးဘထွန်းနှင့် နတ်ဆရာတို့ ထမင်း၊ ဟင်း၊ ငါးကင်၊ ြကက်ေြကာ်၊ အရက်တို့ြဖင့် သူတို့ရိုးရာနတ်ကို ပသပူေဇာ်ေနြကသည်။ သူတို့ေရှ့တွင် နတ်ကွန်း၊ သဲကုန်းြမင့်ေပါ်က နတ်ကွန်း၊ သူတို့ပူေဇာ်ပသပံုမှာ လက်နှစ်ဘက်ကိုကားထား၍ ေခါင်းေပါ်ေြမှာက်လိုက်၊ နည်းနည်းေအာက်ချလိ်ုက် လုပ်ြခင်းပင်၊ ပါးစပ်မှလည်း ဆလံုလို တတွတ်တွတ်ြဖင့် ေရရွတ်ြမည်တမ်း ဆုေတာင်းေနြကသည်။ ေရွှရှာသည့် သူတို့ေအာင်ပွဲေပးေသာ ရိုးရာနတ်အား ေကျးဇူးတင်ပါေြကာင်း နတ်ဆရာက ထပ်တလဲလဲ ေြပာေနြခင်းပင်ြဖစ်သည်။
ေအာင်ပွဲ....၊ မဟာေအာင်ပွဲ၊ ေအာင်ပွဲသံက မိုးယံသို့ေအာင်ြမင်စွာ ထိုးတက်သွားေလြပီ။ ဆလံုးအမျိုးသား အမျိုးသမီးတို့၏ အချက်ကျကျကြကိုး၊ ကကွက်နှင့် ဗံုသံ၊ ဘင်သံများ... စည်ညံလို့.....ေပျာ်စရာ...ေပျာ်စရာ .. ေပျာ်စရာအတိ....ေပျာ်စရာအြပည့်.....။ ။
ေနရာကား ေရွှကျွန်းေလးသဲေသာင်ြပင်၊ သဲေသာင်ကုန်း ကမူေနရာတွင် ဆလံုနတ်ကွန်းတစ်ခု နတ်ကွန်းအထဲတွင် ထမင်းေြကာ်၊ ငါးေြကာ်၊ ြကက်ကင်၊ အရက်များ။ နတ်ကွန်းနံေလးတွင် ေရာင်စံုြခယ်သထားေသာ သစ်သားြပားများ (အကျယ်တစ်ေပ၊ အရှည်ေြခာက်ေပ၊ ထု နှစ်လက်မခန့်) စိုက်ထူ ထားသည်။ ေြမြကီးထဲတွင် တစ်ေပခန့်သာ တူးထည့်ထားြခင်း ြဖစ်သည်။
“ဒံု...ဒံု...ဒံု တလံုတုန်...ဒံု.....ဒံု ”
“ဒံု.......တလံုတုန်......ဒံု.....ေဟး.......ေဟး........ေဟး ”
ဆလံုတို့၏ေအာင်ပွဲ၊ ဆလံုတို့ ေရွှရှာသည်မှာ တစ်လြပည့်ခဲ့ြပီ။ သူတို့ ေရွှရှာသည်မှာလည်း ရိုးရိုးေလးပင်။ ေပါက်တူး၊ ေပါက်ြပားတို့ြဖင့် အကျယ် ၃ေပ၊ အနက် ၄ေပခန့် ကျင်းများတူးကာ၊ အချို့ကလည်း အကျယ် ၄ေပ၊ အနက် ၅ေပခန့် ကျင်းများတူးြကသည်။ ကျင်းထဲမှရေသာ ေြမစားများကို “ယင်”ဟုေခါ်ေသာ သစ်သားဒယ်များထဲသို့ ထည့်၊ ေရထည့်ြပီးေနာက် လက်နှစ်ဖက်ြဖင့် “ယင်း”ကို ဆန်ေကာဝိုင်း လှည့်လည်ြခင်းပင်။ ထိုသို့ လှည့်ရာတွင် ြဖည်းြဖည်းမှန်မှန် လှည့်ရပါသည်။ ေရကို မြကာခဏ ထည့်ေပးရပါသည်။
ေဟာ.. အခုဆလံုတို့၏ ေရွှေအာင်ပွဲလာြပီ။ ဆလံုေခါင်းေဆာင် ဦးဘထွန်း၏ ဦးေဆာင်မှုြဖင့် ဆလံုတို့ တစ်လတိတိေရွှရှာေပးခဲ့ြပီ။ သူတို့ရှာသည့်ေရွှကို သက်ဆိုင်ရာက ညေန(၅)နာရီဆိုလျှင် ချက်ချင်း ေငွအြပည့် ေချ၍ ေပါက်ေဈးအတိုင်းယူသည်။ မည်သို့ဆိုေစ ဆလံုတို့ တာဝန်ေကျပါသည်။ သူတို့ ေအာင်ပွဲတစ်ခု ရခဲ့ြပီ မဟုတ်ပါေလာ။ ထို့ေြကာင့် ေအာင်ပွဲကို ြခိမ့်ြခိမ့်သဲ ကျင်းပေနသည်။ ေအာင်ပွဲနှင့်အတူ ပတ်ဝန်းကျင်တစ်ခုလံုးတွင် ဗံုသံ ၊ ဘင်သံ၊ ဗံုတစ်လံုးနှင့် ဘင်တစ်ခု( ဘင်ခရာအဖွဲ့တွင် သံုးသည့်ဘင်) များက မိုးဟိန်းသလို ဟိန်းထွက်ေနသည်။ ဆလံုအမျိုးသားနှင့် အမျိုးသမီးတို့ စည်းချက်ညီညီ ေြခလက်အေရွှ့အေြပာင်း အချိုးတို့ြဖင့် ကခုန်ေနြကသည်။ ပါစပ်မှလည်း ေဟး.....ေဟး......ဟု အားမာန်ပါပါ ေအာ်ဟစ်ေနြကသည် ။ အင်မတန် ေပျာ်စရာေကာင်းလှသည်။ ဦးဘထွန်းနှင့် နတ်ဆရာတို့ ထမင်း၊ ဟင်း၊ ငါးကင်၊ ြကက်ေြကာ်၊ အရက်တို့ြဖင့် သူတို့ရိုးရာနတ်ကို ပသပူေဇာ်ေနြကသည်။ သူတို့ေရှ့တွင် နတ်ကွန်း၊ သဲကုန်းြမင့်ေပါ်က နတ်ကွန်း၊ သူတို့ပူေဇာ်ပသပံုမှာ လက်နှစ်ဘက်ကိုကားထား၍ ေခါင်းေပါ်ေြမှာက်လိုက်၊ နည်းနည်းေအာက်ချလိ်ုက် လုပ်ြခင်းပင်၊ ပါးစပ်မှလည်း ဆလံုလို တတွတ်တွတ်ြဖင့် ေရရွတ်ြမည်တမ်း ဆုေတာင်းေနြကသည်။ ေရွှရှာသည့် သူတို့ေအာင်ပွဲေပးေသာ ရိုးရာနတ်အား ေကျးဇူးတင်ပါေြကာင်း နတ်ဆရာက ထပ်တလဲလဲ ေြပာေနြခင်းပင်ြဖစ်သည်။
ေအာင်ပွဲ....၊ မဟာေအာင်ပွဲ၊ ေအာင်ပွဲသံက မိုးယံသို့ေအာင်ြမင်စွာ ထိုးတက်သွားေလြပီ။ ဆလံုးအမျိုးသား အမျိုးသမီးတို့၏ အချက်ကျကျကြကိုး၊ ကကွက်နှင့် ဗံုသံ၊ ဘင်သံများ... စည်ညံလို့.....ေပျာ်စရာ...ေပျာ်စရာ .. ေပျာ်စရာအတိ....ေပျာ်စရာအြပည့်.....။ ။
Lin Oo (psy)
Posted by လင္းဦး(စိတ္ပညာ)
on 1/15/2008.
Filed under
ကျွန်ေတာ်သိသမျှ,
ကျွန်ေတာ့်အြမင်များ
.
You can follow any responses to this entry through the RSS 2.0