First Round မှာ ဘယ်သူနိုင်ခဲ့​​သလဲဆိုတာ သိြပီး​​သား​​ြဖစ်မယ်လို့​​ထင်ပါတယ်။​ သို့​​​ေသာ် သူတို့​​ ဘယ်လိုအ​​ေြကာင်း​​အရာ​​ေတွနဲ့​​ ဘယ်လို စကား​​ရည်လုြပီး​​ ြပိုင်ခဲ့​​သလဲဆိုတာ သိချင်တဲ့​​သူ​​ေတွ ရှိမယ်ထင်လို့​​ ဒီလို ကျွန်​​ေတာ် တင်ြပလိုက်ရြခင်း​​ြဖစ်ပါတယ်။​ ကျွန်​​ေတာ် ပထမပိုင်း​​နဲ့​​ ဒုတိယပိုင်း​​ဆိုြပီး​​ တင်ြပပါ့​​မယ်။​

ြပုလုပ်သည့်​​​ေနရာ ။​ မစ္စစ္စပီ တက္ကသိုလ်​​ေကျာင်း​​ဝင်း​​
Moderator(ဦး​​​ေဆာင်သူ) ။​ Jim Lehrer (ဂျင်​​ေလဟ်ရာ)

​​ေလဟ်ရာ ။​ လူြကီး​​မင်း​​များ​​ခင်ဗျား​​၊​ ယ​​ေန့​​ည ဒီအချိန်မှာ စီပွား​​​ေရး​​ြပန်လည်ထူ​​ေထာင်
​​ေရး​​အစီအစဉ် (Financial recovery plan) အ​​ေပါ် လူြကီး​​မင်း​​တို့​​ရဲ့​​ ရပ်တည်ချက်က ဘယ်လိုပါလဲ။​ ပထမဦး​​ဆံုး​​ ဆီနိတ်တာ အိုဘား​​မား​​​ေြဖပါ။​ (၂)မိနစ် အချိန်ရပါတယ်။​

အိုဘား​​မား​​။​ ဟုတ်ကဲ့​​ ​​ေကျး​​ဇူး​​တင်ပါတယ် ဂျင်၊​ ​​ေကာ်မရှင်ကို​​ေရာ၊​ မစ္စစ္စပီတက္ကသိုလ်ကိုလည်း​​ ယခုလို စကား​​ရည်လုပွဲကို တာဝန်ယူြပုလုပ်​​ေပး​​လို့​​ ​​ေကျး​​ဇူး​​တင်ပါသည်။​ ကျွန်​​ေတာ့်​​အ​​ေနနှင့်​​ တိုင်း​​ြပည် ရဲ့​​ ​​ေရှ့​​​ေရး​​ကို ​​ေဆွး​​​ေနွး​​တိုင်ပင်ဖို့​​အတွက်ဆိုရင် ဒီထက်ပိုြပီး​​ အ​​ေရး​​ြကီး​​သည်ဆိုသည့်​​အချိန် စဉ်း​​စား​​ ြကည့်​​လို့​​ မရပါဘူး​​။​ အား​​လံုး​​သိြကတဲ့​​ အတိုင်း​​ပါပဲ၊​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ဟာ ယခုအခါမှာ အ​​ေမရိကန်နိုင်ငံရဲ့​​ အ​​ေရး​​ြကီး​​သည့်​​ (​​ေြပာင်း​​လဲမှု ြပုလုပ်ရမည့်​​) အချိန်ကို ​​ေရာက်ရှိ​​ေနပါြပီ။​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​တိုင်း​​ြပည်ဟာ ယ​​ေန့​​အခါမှာ စစ်ပွဲြကီး​​ (၂)ခုမှ ပါဝင်ဆင်နွှဲ​​ေနရတယ်။​ ြပီး​​​ေတာ့​​ စီး​​ပွား​​ပျက်ကပ်ြကီး​​ (Great Depression) ြပီး​​ အဆိုး​​ဝါး​​ဆံုး​​​ေသာ စီး​​ပွား​​​ေရး​​ြပဿနာြကီး​​နှင့်​​ ရင်ဆိုင်​​ေနရသည့်​​ အချိန် ြဖစ်ပါတယ်။​

Wall Street အ​​ေြကာင်း​​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ အ​​ေတာ်များ​​များ​​ ြကား​​သိြပီး​​ြဖစ်ပါတယ် သို့​​​ေသာ် Main Street (ြပည်တွင်း​​စီး​​ပွား​​​ေရး​​လုပ်ငန်း​​ရှင်များ​​) သည်လည်း​​ ယခုအချိန်တွင် ခက်ခက်ခဲခဲ ရုန်း​​ကန်​​ေနြကရသည်မှာ အ​​ေတာ်​​ေလး​​ြကာသွား​​ြကြပီဟု ထင်ပါသည်။​ ဒါဟာလည်း​​ အား​​လံုး​​သိြကသည့်​​ အတိုင်း​​ နိုင်ငံ၏ စီး​​ပွား​​​ေရး​​ကဏ္ဍအား​​လံုး​​အ​​ေပါ် ထိခိုက်မှု၊​ အကျိုး​​သက်​​ေရာက်မှု ရှိသွား​​နိုင်ပါသည်။​

ခင်ဗျား​​တို့​​ ​​ေတွး​​မိ​​ေနြကလိမ့်​​မည်၊​ ဘာကိုလဲဆို​​ေတာ့​​ “ကျွန်​​ေတာ့်​​တို့​​အ​​ေပါ် ဘယ်လိုအကျိုး​​သက်​​ေရာက်မှု ရှိနိုင်မလဲ၊​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​၏ အိုး​​အိမ်များ​​အ​​ေပါ် ဘယ်လိုအကျိုး​​ သက်​​ေရာက်မှု ရှိနိုင်မလဲ၊​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​၏အလုပ်များ​​အ​​ေပါ် ဘယ်လိုအကျိုး​​သက်​​ေရာက်မှု ရှိနိုင်မလဲ၊​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​၏ ပင်စင်စား​​ကာလအတွက် စု​​ေဆာင်း​​ထား​​မှုများ​​အ​​ေပါ် ဘယ်လိုအကျိုး​​သက်​​ေရာက်မှု ရှိနိုင်မလဲ၊​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​၏ သား​​သမီး​​များ​​ကို တက္ကသိုလ် ​​ေကာလိပ်များ​​သို့​​ ​​ေစလွှတ်နိုင်​​ေရး​​အ​​ေပါ် ဘယ်လိုအကျိုး​​သက်​​ေရာက်မှု ရှိနိုင်မလဲ ။​ဒါ့​​​ေြကာင့်​​လည်း​​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ ဒီြပဿနာအ​​ေပါ် လျင်ြမန်စွာ တုန့်​​ြပန်ဖို့​​ လိုပါတယ်။​ သတိရှိရှိနှင့်​​ တုန့်​​ြပန်ဖို့​​လည်း​​ လိုပါသည်။​ ကျွန်​​ေတာ့်​​အ​​ေနနဲ့​​ အခွန်​​ေပး​​​ေဆာင်​​ေနတဲ့​​ သူများ​​ကို အကာအကွယ်​​ေပး​​ရင်း​​ စီပွား​​​ေရး​​ကို ကယ်တင်​​ေပး​​နိုင်မည့်​​ အြကံ​​ေပး​​တင်ြပမှုများ​​ ြပုလုပ်ခဲ့​​ြပီး​​ ြဖစ်ပါတယ်။​

နံပါတ်(၁) ဒီကယ်တင်​​ေရး​​အစီအစဉ် တစ်ခုလံုး​​အ​​ေပါ် ထိန်း​​ချုပ်နိုင်ဖို့​​ (Oversight) လိုအပ် ပါတယ်။​ ​​ေဒါ်လာ ဘီလီယံ(၇၀၀) ဆိုတာဟာ အမှန်​​ေတာ့​​ ြကီး​​မား​​သည့်​​ ​​ေငွ​​ေြကး​​ ပမာဏ ြဖစ်ပါတယ်။​

နံပါတ်(၂) ကျွန်​​ေတာ်တို့​​အ​​ေနနဲ့​​ အခွန်​​ေပး​​​ေဆာင်သူ​​ေတွဟာ သူတို့​​ရဲ့​​ ​​ေငွ​​ေတွကို စွန့်​​စား​​ြပီး​​ ရင်း​​နှီး​​ြမှပ်နှံြကသည့်​​အခါ ၎င်း​တို့​​၏ ​​ေငွများ​​အား​​ ြပန်လည်ရရှိနိုင်ရန် ြပုလုပ်​​ေပး​​ရ မည်ြဖစ်သည့်​​အြပင် စီး​​ပွာ​​ေရး​​ြပန်လည် ​​ေကာင်း​​မွန်လာသည့်​​အချိန်တွင် အြမတ်အစွန်း​​များ​​ ရရှိလာနိုင် ​​ေစရန် ​​ေဆာင်ရွက်​​ေပး​​ရမည် ြဖစ်သည်။​
နံပါတ်(၃) အ​​ေရး​​ြကီး​​သည့်​​အချက်မှာ အခွန်​​ေပး​​​ေဆာင်သူများ​​၏ ​​ေငွများ​​ သည် ကုမ္ပဏီအမှု​​ေဆာင်များ​​၏ ဘဏ်စာရင်း​​များ​​ထဲသို့​​ မ​​ေရာက်ရှိသွား​​​ေစရန်နှင့်​​ တံစိုး​​လက်​​ေဆာင်များ​​ အြဖစ် မ​​ေရာက်ရှိသွား​​​ေစရန် သတိြပု​​ေဆာင်ရွက်သွား​​ရမည် ြဖစ်သည်။​

နံပါတ်(၄) ကျွန်​​ေတာ်တို့​​အ​​ေနနဲ့​​ အိမ်ပိုင်ရှင်များ​​အား​​ အကူအညီ​​ေပး​​နိုင်ရန် သတိြပုလုပ်​​ေဆာင်သွား​​ရမည်ြဖစ်သည်။​ အဘယ့်​​​ေြကာင့်​​ဆို​​ေသာ် ယ​​ေန့​​ြကံု​​ေတွ့​​​ေနရသည့်​​ စီး​​ပွား​​​ေရး​​ အြကပ်အတည်း​​ြကီး​​မှာ အဆိုပါအိမ်ပိုင်ရှင်များ​​အ​​ေနြဖင့်​​ အ​​ေြကွး​​ဆံုး​​ရှံုး​​မှုများ​​​ေြကာင့်​​ ြဖစ်​​ေနရြခင်း​​ ြဖစ်သည်။​
ကျွန်​​ေတာ်တို့​​အ​​ေနြဖင့်​​ လက်ခံထား​​ရမည့်​​ အချက်တစ်ချက်မှာ ယခုြပဿနာ သည် သမ္မတ​​ေဂျာ့​​ဘွတ်ရှ်၏ (၈)နှစ်​​ေကျာ်ကာလ ြကာြမင့်​​လာြပီြဖစ်သည့်​​ မ​​ေအာင်ြမင်သည့်​​ စီး​​ပွား​​​ေရး​​ ​​ေပါ်လစီများ​​၏ ​​ေနာက်ဆံုး​​ရလဒ်ြဖစ်​​ေနြခင်း​​ပင် ြဖစ်သည်။​ ၎င်း​​​ေပါ်လစီမှာ ကွပ်ကဲ ထိန်း​​သိမ်း​​မှုများ​​၊​ ဥပ​​ေဒများ​​ (Regulation) နှင့်​​ သံုး​​စွဲသူများ​​အား​​ အကာအကွယ်​​ေပး​​သည့်​​ အစီအစဉ်များ​​ကို ဖယ်ရှား​​ြပီး​​ ြကွယ်ဝချမ်း​​သာြပီး​​သူများ​​အ​​ေပါ် ပိုမို၍ အကာအကွယ်​​ေပး​​ြခင်း​​ြဖင့်​​ စည်း​​စိမ်ချမ်း​​သာများ​​ အလိုလို ကျလာနိုင်သည်ဆိုသည့်​​ ​​ေပါ်လစီပင်ြဖစ်သည်။​ ၎င်း​​​ေပါ်လစီအား​​ ဆီနိတ်တာ မတ်ကိန်း​​ကလည်း​​ ​​ေထာက်ခံခဲ့​​ပါသည်။​ ထို​​ေပါ်လစီ​​ေအာင်ြမင်ြခင်း​​ မရရှိခဲ့​​ပါ။​

ကျွန်​​ေတာ့်​​အြမင်အရ စီပွား​​​ေရး​​၏အ​​ေြခခံကို အလယ်အလတ်တန်း​​စား​​ လူထုမှ မျှတသည့်​​ ရရှိခံစား​​မှု အခွင့်​​ရှိ/မရှိြဖင့်​​ တိုင်း​​တာရမည်ဟု ထင်ပါသည်။​ ထို့​​​ေြကာင့်​​လည်း​​ ကျွန်​​ေတာ်သမ္မတ​​ေနရာကို ဝင်​​ေရာက်ယှဉ်ြပိုင်ရြခင်း​​ြဖစ်ပါသည်။​ ဒီအ​​ေြကာင်း​​အရာကိုပဲ ယ​​ေန့​​ည ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ ​​ေဆွး​​​ေနွး​​ရန် ​​ေမျှာ်လင့်​​ပါသည်။​

​​ေလဟ်ရာ ။​ ဆီနိတ်တာမတ်ကိန်း​​ ခင်ဗျား​​အလှည့်​​ြဖစ်ပါသည််၊​ (၂)မိနစ် အချိန်ရပါသည်။​

မတ်ကိန်း​​ ။​ ဟုတ်ကဲ့​​ ​​ေကျး​​ဇူး​​တင်ပါတယ် ဂျင်၊​ အား​​လံုး​​ကိုလည်း​​ ​​ေကျး​​ဇူး​​တင်ပါတယ်။​ ဒီက​​ေန့​​ည ကျွန်​​ေတာ့်​​အ​​ေနနဲ့​​ ဝမ်း​​နည်း​​စရာ စကာတစ်ခု အရင်​​ေြပာြကား​​လိုပါသည်။​ ဆီနိတ်တာ က​​ေနဒီ ​​ေဆး​​ရံုတင်ထား​​ရပါသည်။​ က​​ေနဒီသည် ကျွန်​​ေတာ်တို့​​အား​​လံုး​​အတွက် ခင်မင်ရင်း​​နှီး​​ရသည့်​​ မိတ်​​ေဆွ​​ေကာင်း​​တစ်ဦး​​ ြဖစ်ပါသည်။​ ဆီး​​နိတ်ရဲ့​​ ြခ​​ေသင့်္​​ြကီး​​တစ်​​ေကာင်ြဖစ်သည့်​​ က​​ေနဒီအတွက် ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ ဆုမွန်​​ေကာင်း​​ ​​ေတာင်း​​​ေပး​​ပါသည်။​ မစစ္စပီတက္ကသိုလ်ကိုလည်း​​ ယခုလိုပွဲမျိုး​​ စီစဉ်ကျင်း​​ပ ​​ေပး​​လို့​​ ​​ေကျး​​ဇူး​​တင်ရှိပါသည်။​
ဂျင်​​ေရ၊​ ဒီရက်ပိုင်း​​​ေတွမှာ ကျွန်​​ေတာ့်​​ စိတ်အ​​ေနှာက်အယှက်​​ေလး​​​ေတွ အနည်း​​ငယ် ြကံု​​ေတွ့​​​ေနရပါတယ်။​ ကျွန်​​ေတာ့်​​လိုပဲ အ​​ေမရိကန် နိုင်ငံသား​​ ​​ေတာ်​​ေတာ်များ​​များ​​ဟာလည်း​​ စိန်​​ေခါ်မှုများ​​ကို ရင်ဆိုင်​​ေနြကရပါတယ်။​ ဒါ​​ေပမယ့်​​ ဒီက​​ေန့​​ညမှာ​​ေတာ့​​ ကျွန်​​ေတာ် ​​ေတာ်​​ေတာ်​​ေလး​​ စိတ်သက်သာရာ ရ​​ေနပါတယ်။​ ဘာ​​ေြကာင့်​​လည်း​​ဆိုတာကို ကျွန်​​ေတာ် ​​ေြပာြပပါ့​​မယ်။​

ဒီက​​ေန့​​ည ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ ဒီစကား​​ရည်လုပွဲကျင်း​​ပ​​ေနတဲ့​​အချိန် တစ်ချိန်တည်း​​ မှာပဲ ရီပါဘလီကန်​​ေတွနဲ့​​ ဒီမိုကရက်​​ေတွဟာ အချိန်အ​​ေတာ်ြကာကာလအတွင်း​​ ပထမဦး​​ဆံုး​​အ​​ေနြဖင့်​​ ​​ေတွ့​​ဆံု​​ေဆွး​​​ေနွး​​ြပီး​​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ ြကံု​​ေတွ့​​​ေနရတဲ့​​ ​​ေငွ​​ေြကး​​ဆိုင်ရာြပဿနာအတွက် အ​​ေြဖရှာ​​ေနြက ပါြပီ ။​
ဒီြပဿနာရဲ့​​ ပမာဏအ​​ေပါ် နည်း​​နည်း​​​ေလး​​မှ သံသယ မဝင်လိုက်ြကပါနဲ့​​။​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ ယခု​​ေြပာ​​ေနြကတာ ၊​ ​​ေတွ့​​ြကံု​​ေနြကတာဟာ Wall Street ရဲ့​​ အခက်အခဲ မဟုတ်ပါ။​ အမှန်​​ေတာ့​​ Main Street (ြပည်တွင်း​​စီး​​ပွား​​​ေရး​​လုပ်ငန်း​​ရှင်များ​​)၏ ြပဿနာ အခက်အခဲ ြဖစ်​​ေနပါတယ်။​ ြပီး​​​ေတာ့​​ တကယ်လို့​​ ဒီြပဿနာကို ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ မ​​ေြဖရှင်း​​​ေပး​​နိုင်ခဲ့​​ဖူး​​ဆိုရင် လူ​​ေတွ အလုပ်လက်မဲ့​​ ြဖစ်ကုန်ြကပါမယ်။​ ​​ေငွ​​ေြကး​​၊​ အိုး​​အိမ်မဲ့​​ ြဖစ်သွား​​ပါလိမ့်​​မယ်။​

ဒါ​​ေပမယ့်​​ အ​​ေရး​​ြကီး​​တဲ့​​အချက်က​​ေတာ့​​ ​​ေနာက်ဆံုး​​မှာ ရီပါဘလီကန်​​ေတွနဲ့​​ ဒီမိုကရက်​​ေတွ အတူတကွ ညှိနှိုင်း​​ြပီး​​ အ​​ေြဖတစ်ခု ​​ေပါ်ထွက်လာ​​ေအာင် ​​ေဆာင်ရွက်​​ေနြကပါြပီ။​ ဒီအစီအစဉ်မှာ ပွင့်​​လင်း​​မှု (Transparency) လည်း​​ ရှိပါတယ်။​ သူ့​​မှာ တာဝန်ယူမှု (Accountability) နှင့်​​ ြကီး​​ြကပ်ကွပ်ကဲမှု (Oversight) ပါဝင်ပါတယ်။​ ၎င်း​မှာ အစိုး​​ရက ​​ေချး​​​ေငွ​​ေတွကို ထိန်း​​သိမ်း​​တာထက် ဒုက္ခ​​ေရာက်​​ေနတဲ့​​ စီး​​ပွား​​​ေရး​​လုပ်ငန်း​​များ​​ကို အစိုး​​ရမှ ​​ေချး​​​ေငွထုတ်​​ေပး​​ြခင်း​​ဆိုသည့်​​ နည်း​​လမ်း​​လည်း​​ ပါဝင်ပါတယ်။​ အဲ့​​ဒီအစီအစဉ်မှာ အြခား​​အ​​ေြကာင်း​​အရာများ​​လည်း​​ ထည့်​​သွင်း​​​ေပး​​ရမှာြဖစ်ပါတယ်။​

ကျွန်​​ေတာ်ဝါရှင်တန်ကို ြပန်သွား​​ခဲ့​​ြပီး​​ လွှတ်​​ေတာ်ရံုး​​မှာ (House of Represen- tative ) ရီပါဘလီကန်ကိုယ်စား​​လှယ်​​ေတွနဲ့​​ ​​ေတွ့​​ဆံုခဲ့​​ြပီြဖစ်ပါတယ်။​ သူတို့​​​ေတွဟာ ညှိနှိုင်း​​မှုမှာ ပါဝင် ခဲ့​​ြခင်း​​ မရှိပါဘူး​​။​ ဒါကို ဆံုး​​ြဖတ်ခဲ့​​တာက​​ေတာ့​​ လွှတ်​​ေတာ်ရံုး​​က ရီပါဘလီကန်​​ေတွ( House Republican ) က သူတို့​​ကို ဒီြပဿနာ​​ေြဖရှင်း​​ရာမှာ ပါဝင်ဖို့​​ ဆံုး​​ြဖတ်ခဲ့​​ြကတာ ြဖစ်ပါတယ်။​ အ​​ေမရိကန် နိုင်ငံသား​​အား​​လံုး​​အတွက် ကျွန်​​ေတာ်အချက်တစ်ချက်ကို အ​​ေလး​​ထား​​ ​​ေြပာြကား​​လိုပါတယ်။​ ဒါက​​ေတာ့​​ အကယ်၍ စီး​​ပွား​​​ေရး​​ကို တည်ြငိမ်​​ေအာင် ြပုလုပ်​​ေပး​​နိုင်မယ့်​​ အစီအစဉ်တစ်ခု ချမှတ်နိုင်ခဲ့​​မယ်ဆိုရင် ယခု အစီအစဉ်ဟာ ဒီြပဿနာနိဂံုး​​ပိုင်း​​၏ အစမဟုတ်ပါဘူး​​။​ ဒါက နိဒါပိုင်း​​ရဲ့​​အဆံုး​​ြဖစ်ပါတယ်။​

ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ အလုပ်အများ​​ြကီး​​လုပ်ဖို့​​ လိုပါတယ်။​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ အလုပ်အကိုင် အခွင့်​​အလမ်း​​​ေတွ ဖန်တီး​​​ေပး​​ဖို့​​ လိုပါတယ်။​ ​​ေနာက်ြပီး​​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ ြပည်ပက ​​ေရနံအ​​ေပါ် မှီခို​​ေနရမှုမှ လွတ်ကင်း​​​ေအာင် ြပုလုပ်ရပါမယ်။​

​​ေလဟ်ရာ ။​ ဟုတ်ပါြပီ။​ ကျွန်​​ေတာ့်​​ ​​ေမး​​ခွန်း​​ဆီကို ြပန်သွား​​ြကရ​​ေအာင်။​ ဒီစင်္ီး​​ပွား​​​ေရး​​ ြပန်လည် ဦး​​​ေမာ့​​လာ​​ေရး​​စီမံချက်(Recovery plan) အ​​ေပါ် ဘယ်လိုြမင်ပါသလဲ။​ တစ်​​ေယာက်စီ ​​ေြပာြကည့်​​ပါ။​ (၅)မိနစ်စီ အချိန်ရပါတယ်။​ ကျွန်​​ေတာ် ဆိုလိုတာက ဆီနိတ်တာအိုဘား​​မား​​၊​ ခင်ဗျား​​ ဒီစီမံချက်ကို သ​​ေဘာတူပါသလား​​။​ ဆီနိတ်တာမတ်ကိန်း​​​ေရာ သ​​ေဘာထား​​ဘယ်လိုပါလဲ။​

အိုဘား​​မား​​ ။​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ စီမံချက်ရဲ့​​ အ​​ေသး​​စိတ်ကို မ​​ေတွ့​​ရ​​ေသး​​ပါဘူး​​။​ ဒါ​​ေပမယ့်​​ အဲ့​​ဒီမှာ စု​​ေပါင်း​​​ေဆာင်ရွက်​​ေနြကတဲ့​​ လုပ်ငန်း​​​ေတွကို ​​ေတွ့​​ရပါတယ်။​ ဒါ့​​​ေြကာင့်​​လည်း​​ ယခု ဒီစကား​​ရည်လုပွဲကို ြကည့်​​ရှု့​​​ေနသူ​​ေတွအတွက် ​​ေြပာြကား​​လိုတာက​​ေတာ့​​ ​​ေကာင်း​​မွန်တဲ့​​ အစီအစဉ်တစ်ခု ​​ေပါ်ထွက်လာနိုင် လိမ့်​​မယ်လို့​​ ကျွန်​​ေတာ် အ​​ေကာင်း​​ြမင်ထား​​ပါတယ်။​

ဒါ​​ေပမယ့်​​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ ြပန်လည်စမ်း​​စစ်ဖို့​​လိုမှာက​​ေတာ့​​ ဘယ်လိုလုပ်ြပီး​​ ဒီအ​​ေြခအ​​ေနကို ​​ေရာက်ရှိလာရတာလဲဆိုတဲ့​​ အချက်ပါပဲ။​ လွန်ခဲ့​​တဲ့​​(၂)နှစ်က ကျွန်​​ေတာ့်​​အ​​ေနနဲ့​​ ​​ေချး​​​ေငွ ြပဿနာ၊​ ခိုင်မာမှုမရှိတဲ့​​ ဥပ​​ေဒြပဿနာ​​ေတွ​​ေြကာင့်​​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​အ​​ေနနဲ့​​ မလွဲမ​​ေသွ ြပဿနာတစ်ခု ရင်ဆိုင်လာြကရ​​ေတာ့​​မယ်လို့​​ ကတိ​​ေပး​​ခဲ့​​ပါတယ်။​ ဒါ့​​​ေြကာင့်​​လည်း​​ အဲ့​​ဒီအချိန်က ​​ေြမဝယ်ဖို့​​ ​​ေငွ​​ေချး​​ရမှာ ြဖစ်​​ေပါ်​​ေနတဲ့​​ အလွဲသံုး​​စား​​ြပုမှု​​ေတွကို တား​​ဆီး​​ဖို့​​ ြကိုး​​စား​​ခဲ့​​ပါ​​ေသး​​တယ်။​

မနှစ်ကဘဲ ကျွန်​​ေတာ့်​​အ​​ေနနဲ့​​ ဘဏ္ဍာ​​ေရး​​ဝန်ြကီး​​ဌာန အ​​ေထွ​​ေထွအတွင်း​​​ေရး​​မှူး​​ ကို ဒီြပဿနာရဲ့​​ အတိမ်အနက်ကို ရှင်း​​ြပဖို့​​နဲ့​​ သက်ဆိုင်သူ​​ေတွအား​​လံုး​​ စုစည်း​​ြပီး​​ ြပဿနာရဲ့​​အ​​ေြဖကို ဝိုင်း​​ဝန်း​​ရှာ​​ေဖွြကဖို့​​ တိုက်တွန်း​​စာ ​​ေရး​​ခဲ့​​ပါ​​ေသး​​တယ်။​

ဒါ့​​​ေြကာင့်​​လည်း​​ ဒီြပဿနာကို အချိန်တိုအတွင်း​​ ​​ေြဖရှင်း​​​ေပး​​ဖို့​​ လိုပါတယ်။​ ြပီး​​​ေတာ့​​လည်း​​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ ဝင်​​ေရာက်ြပီး​​ တာဝန်ယူ​​ေဆာင်ရွက်​​ေပး​​ဖို့​​လည်း​​ လိုပါတယ်။​ သို့​​​ေသာ် ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ အဘယ့်​​​ေြကာင့်​​ နည်း​​ဥပ​​ေဒ​​ေတာ်​​ေတာ်များ​​များ​​ကို ဖယ်ရှား​​ခဲ့​​ရသလဲဆိုတဲ့​​ အချက်ကို စမ်း​​စစ်ဖို့​​ လိုလာပါြပီ။​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ဟာ (၂၁)ရာစုနှစ်ရဲ့​​ စီး​​ပွား​​​ေရး​​ဆိုင်ရာ ဥပ​​ေဒ​​ေတွကို ဒီြပဿနာ​​ေတွ ​​ေြဖရှင်း​​ဖို့​​ ​​ေရး​​ဆွဲခဲ့​​ြကတာ မဟုတ်ပါဘူး​​။​ ဒီလိုြဖစ်ရတဲ့​​ အ​​ေြကာင်း​​အရင်း​​တစ်ခုကလည်း​​ စီး​​ပွား​​​ေရး​​ဆိုင်ရာ အယူအဆတစ်ခုြဖစ်တဲ့​​ ဥပ​​ေဒဆိုတာ ဘယ်​​ေတာ့​​မှ မ​​ေကာင်း​​ဘူး​​ (Regulation is always bad) ။​

​​ေလဟ်ရာ ။​ ဒီစီမံကိန်း​​ကို ​​ေထာက်ခံမဲ​​ေပး​​မှာလား​​၊​ ဆီနိတ်တာမတ်ကိန်း​​ ။​

မတ်ကိန်း​​ ။​ ကျွန်​​ေတာ်​​ေမျှာ်လင့်​​ပါတယ် …………………………..။​

​​ေလဟ်ရာ ။​ အ​​ေမရိကန်နိုင်ငံ ဆီး​​နိတ်လွှတ်​​ေတာ်အ​​ေနြဖင့်​​ ​​ေြပာတာပါ။​

မတ်ကိန်း​​ ။​ မှန််ပါတယ်။​

​​ေလဟ်ရာ ။​ ဒီစီမံကိန်း​​ကို ​​ေထာက်ခံမဲ​​ေပး​​မှာလား​​။​

မတ်ကိန်း​​ ။​ မှန်ပါတယ်။​ ​​ေထာက်ခံမှာပါ။​ ဒါ​​ေပမယ့်​​ ကျွန်​​ေတာ်တစ်ခု​​ေလာက် ​​ေထာက်ြပ ပါရ​​ေစ။​ ကျွန်​​ေတာ်လည်း​​ပဲ ဖန်း​​နီး​​​ေမး​​ (Fannie mae) နှင့်​​ ဖရက်ဒီမက် (Freddie mac) တို့​​နှင့်​​ စပ်လျဉ်း​​ြပီး​​ ကတိ​​ေပး​​ခဲ့​​ပါတယ်။​ ြပီး​​​ေတာ့​​ ကုမ္ပဏီြကီး​​​ေတွရဲ့​​ ​​ေလာဘရမ္မက်နှင့်​​ CEO များ​​၏ ြမင့်​​မား​​လှတဲ့​​ လခတို့​​အ​​ေြကာင်း​​ကိုလည်း​​ ကတိ​​ေပး​​ခဲ့​​ဖူး​​ပါတယ်။​ ဒီြပဿနာြကီး​​ ြဖစ်​​ေတာ့​​မယ်ဆိုတာကို ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ အ​​ေတာ်များ​​များ​​ သတိထား​​မိခဲ့​​ြကပါတယ်။​
ဒီမှာ တာဝန်ယူမှုဆိုတဲ့​​ ကိစ္စလည်း​​ ရှိပါ​​ေသး​​တယ်။​ သမ္မတဒွိုက်အိုင်စင်​​ေဟာင်ဝါ ကို ြကည့်​​ရ​​ေအာင်၊​ သမ္မတ အိုင်စင်​​ေဟာင်ဝါဟာ ​​ေနာ်မန်ဒီ တိုက်ပွဲမဆင်နွှဲခင် ​​ေရှ့​​တစ်ညမှာ သူ့​​ရဲ့​​ အခန်း​​ထဲဝင်ြပီး​​ စာ(၂)နှစ်​​ေစာင်​​ေရး​​ခဲ့​​တယ်။​ ပထမတစ်​​ေစာင်က​​ေတာ့​​ သမိုင်း​​မှာ ယ​​ေန့​​အထိနှင့်​​ ​​ေနာင်ထာဝရ အမှတ်ရ​​ေန​​ေစမည့်​​ ကမ်း​​တက်တိုက်ပွဲတွင် ပါဝင်ြပီး​​ ​​ေအာင်ပွဲဆင်ခဲ့​​ြကတဲ့​​ အ​​ေမရိကန်စစ်တပ်နှင့်​​ မဟာမိတ် တပ်ဖွဲ့​​ဝင်များ​​ကို ဂုဏ်ြပုတဲ့​​စာ ြဖစ်ပါတယ်။​ ​​ေနာက်တစ်​​ေစာင်က​​ေတာ့​​ ​​ေနာ်မန်ဒီကမ်း​​တက်တိုက်ပွဲမှာ ရှံုး​​နိမ့်​​ခဲ့​​ရလို့​​ အ​​ေမရိကန်တပ်မ​​ေတာ်မှ သူနှုတ်ထွက်ခွင့်​​​ေတာင်း​​တဲ့​​စာ ြဖစ်ပါတယ်။​

အခု​​ေတာ့​​ ဒီလိုမျိုး​​ တာဝန်ယူတတ်မှုမျိုး​​ မရှိြက​​ေတာ့​​ပါဘူး​​။​ ကျွန်​​ေတာ်က Securities and Exchange Commission ရဲ့​​ ဥက္ကဋ္ဌကို အနား​​ယူဖို့​​ (ရာထူး​​မှ နှုတ်ထွက်​​ေပး​​ဖို့​​) ​​ေတာင်း​​ဆိုခဲ့​​တဲ့​​အတွက် အများ​​က ကျွန်​​ေတာ့်​​ကို ဝိုင်း​​ြပီး​​ ​​ေဝဖန်ခဲ့​​ြကတယ်။​ ယခုကျွန်​​ေတာ်တို့​​လုပ်ရမှာက တာဝန်ယူတတ်​​ေအာင်နှင့်​​ ​​ေအာင်ြမင်ပါက ဆုချီး​​ြမှင့်​​မှုများ​​ ြပုလုပ်​​ေပး​​ြကရမှာြဖစ်တယ်။​

ဒါ​​ေပမယ့်​​ ယ​​ေန့​​​ေတာ့​​ ဝါရှင်တန်မှာ​​ေရာ၊​ Wall Street မှာပါ ဂုဏ်ြပု ချီး​​​ေြမှာက်​​ေနြကတာက ​​ေလာဘနဲ့​​ ပျက်စီး​​မှု (Corruption) ြဖစ်ပါတယ်။​ ဒါ့​​အြပင် တာဝန်ယူထား​​ တာ​​ေတွကို ​​ေအာင်ြမင်​​ေအာင် မလုပ်​​ေဆာင်နိုင်မှုကိုလည်း​​ ဂုဏ်ြပုချီး​​​ေြမှာက်​​ေနြကတယ်။​ ကျွန်​​ေတာ်သမ္မတ ြဖစ်လာခဲ့​​သည့်​​အခါမှာ​​ေတာ့​​ ကျွန်​​ေတာ့်​​ရဲ့​​ အစိုး​​ရအဖွဲ့​​အစည်း​​ အတွင်း​​က လူ​​ေတွအား​​လံုး​​ကို တာဝန်ယူတတ်ဖို့​​ ၊​ တာဝန်ယူြကဖို့​​နှင့်​​ ဆု​​ေပး​​ ဒဏ်​​ေပး​​ ြပုလုပ်ဖို့​​ ​​ေဆာင်ရွက်သွား​​မှာ ြဖစ်ပါတယ်။​

​​ေလဟ်ရာ ။​ ဆီနိတ်တာအိုဘား​​မား​​၊​ ခင်ဗျား​​ ဆီနိတ်တာမတ်ကိန်း​​ ​​ေြပာခဲ့​​တာနဲ့​​ စပ်လျဉ်း​​ြပီး​​ သင်တိုက်ရိုက် ​​ေြပာလိုတာများ​​ ရှိသလား​​။​

အိုဘား​​မား​​ ။​ ဟုတ်ကဲ့​​။​ ဆီနိတ်တာမတ်ကိန်း​​​ေြပာခဲ့​​တာ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ တာဝန်ယူတတ်ရမယ် ဆိုတာ လံုး​​ဝ မှန်ကန်ပါတယ်။​ ဒါ​​ေပမယ့်​​ အဲ့​​လိုတာဝန်ယူြခင်း​​ဟာ အခုလို ြပဿနာြဖစ်မှ လုပ်ရမှာ မဟုတ်ပါဘူး​​။​ ကျွန်​​ေတာ်​​ေြပာချင်တာက ဒီစီး​​ပွား​​​ေရး​​နဲ့​​ စပ်လျဉ်း​​ြပီး​​ အထက်က ထား​​ရှိတဲ့​​ ​​ေပါ်လစီဟာ Wall Street အတွက် ​​ေကာင်း​​မွန်​​ေသာ်လည်း​​ Main Street အတွက် ​​ေကာင်း​​မွန်ြခင်း​​မရှိတာ နှစ်အ​​ေတာ် ြကာခဲ့​​ပါြပီ။​

ဒီြပဿနာ မ​​ေပါ်ခင်ကတည်း​​က ရုန်း​​ကန်​​ေနရတဲ့​​သူ​​ေတွလည်း​​ ရှိပါ​​ေသး​​တယ်။​ ဒါ့​​​ေြကာင့်​​ပဲ ယခုလို ​​ေရတိုြပဿနာကို ​​ေြဖရှင်း​​ဖို့​​ လုပ်​​ေနြကရမှာ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ ထည့်​​သွင်း​​စဉ်စား​​ဖို့​​ လိုအပ်တာက​​ေတာ့​​ သာမန်အ​​ေမရိကန်ြပည်သူ​​ေတွရဲ့​​ လခ​​ေတွ၊​ ဝင်​​ေငွ​​ေတွကို ဆံုး​​ရှံုး​​မှုြဖစ်​​ေပါ်​​ေန​​ေစတဲ့​​ အ​​ေြခခံြပဿနာများ​​ြဖစ်​​ေသာ ယိုယွင်း​​ပျက်စီး​​​ေနသည့်​​ ကျန်း​​မာ​​ေရး​​စနစ်၊​ ​​ေအာင်ြမင်မှုမရှိတဲ့​​ စွမ်း​​အင်ဆိုင်ရာ ​​ေပါ်လစီ​​ေတွကိုလည်း​​ ြပန်လည်စမ်း​​စစ်ဖို့​​ လိုပါတယ်။​ ဂျွန်(မတ်ကိန်း​​)က လွန်ခဲ့​​တဲ့​​ (၁၀)ရက်​​ေလာက်ကပဲ စီး​​ပွား​​​ေရး​​ရဲ့​​အ​​ေြခခံ​​ေတွဟာ ခိုင်မာလျက်ရှိပါတယ်လို့​​ ​​ေြပာခဲ့​​ပါတယ်။​

​​ေလဟ်ရာ ။​ မတ်ကိန်း​​ကို တိုက်ရိုက်​​ေြပာလိုက်ပါ။​

အိုဘား​​မား​​ ။​ ကျွန်​​ေတာ်က​​ေတာ့​​ ဂျွန်မတ်ကိန်း​​​ေြပာတဲ့​​ စီး​​ပွား​​​ေရး​​အ​​ေြခခံ​​ေတွဟာ ခိုင်မာမှု မရှိပါဘူး​​။​

​​ေလဟ်ရာ ။​ သူ့​​ကို တိုက်ရိုက်​​ေြပာပါ။​

အိုဘား​​မား​​ ။​ ​​ေကာင်း​​ပါြပီ။​ ဂျွန်မတ်ကိန်း​​​ေရ၊​ မင်း​​လွန်ခဲ့​​တဲ့​​ (၁၀)ရက်က ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ရဲ့​​ စီး​​ပွား​​​ေရး​​အ​​ေြခခံ​​ေတွဟာ ခိုင်မာ​​ေနတယ်လို့​​ ​​ေြပာခဲ့​​တယ်၊​

မတ်ကိန်း​​ ။​ ခင်ဗျား​​က ကျွန်​​ေတာ်မြကား​​မှာ စိုး​​လို့​​လား​​။​

​​ေလဟ်ရာ ။​ ကျွန်​​ေတာ်က ခင်ဗျား​​တို့​​နှစ်​​ေယာက် တစ်​​ေယာက်နဲ့​​ တစ်​​ေယာက် အြပန်အလှန် ​​ေြပာဖို့​​ လုပ်​​ေပး​​ရတာပါ။​

အိုဘား​​မား​​ ။​ ကျွန်​​ေတာ်က​​ေတာ့​​ အ​​ေြခခံအား​​ြဖင့်​​ သ​​ေဘာမတူပါဘူး​​။​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ဟာ မိမိတို့​​လုပ်တဲ့​​ အလုပ်နဲ့​​စပ်လျဉ်း​​ြပီး​​ ​​ေန့​​စဉ်နှင့်​​အမျှ တာဝန်မယူနိုင်ဘူး​​ဆိုရင် ဒီလိုမျိုး​​ပဲ စီး​​ပွား​​​ေရး​​ ြပဿနာမျိုး​​ ြဖစ်လာမှာပါပဲ။​ ဒါဟာလည်း​​ အာဏာရှိတဲ့​​လူ​​ေတွ၊​ ကိုယ်စား​​လှယ်ငှား​​နိုင်သူ​​ေတွနဲ့​​ စပ်လျဉ်း​​ြပီး​​ ြပဿနာ​​ေပါ်​​ေပါက်လာမှသာ မဟုတ်ဘဲ သာမန်ြပည်သူ​​ေတွြဖစ်တဲ့​​ သူနာြပု၊​ ​​ေကျာင်း​​ဆရာ၊​ ရဲ၊​ စသြဖင့်​​ အား​​လံုး​​အ​​ေနနဲ့​​ လကုန်တဲ့​​အခါ ​​ေငွ​​ေြကး​​ြပဿနာ ရှိလာတဲ့​​အချိန်​​ေတွမှာလည်း​​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ တာဝန်ရှိပါတယ်။​

သူတို့​​ဟာ သူတို့​​ရဲ့​​ အ​​ေြကွး​​​ေတွ ၊​ အိမ်ငှား​​ခ​​ေတွ ​​ေပး​​​ေချဖို့​​အတွက် အ​​ေြကွး​​ထပ်ယူရတယ်။​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​အ​​ေနနဲ့​​ ဒါ​​ေတွကို သိပ်ြပီး​​အာရံုမစူး​​စိုက်နိုင်ခဲ့​​ဘူး​​။​ ဥပမာအ​​ေနနဲ့​​ အခွန်နဲ့​​ပတ်သက်တဲ့​​ ​​ေပါ်လစီကို ြကည့်​​လို့​​ရပါတယ်။​

​​ေလဟ်ရာ ။​ ကဲ ဆီနိတ်တာ မတ်ကိန်း​​၊​ အခု အိုဘား​​မား​​​ေြပာခဲ့​​တဲ့​​ အချက်​​ေတွကို ခင်ဗျား​​ သ​​ေဘာတူသလား​​။​ အကယ်၍ သ​​ေဘာမတူဘူး​​ဆိုရင်လည်း​​ ဘာကိုသ​​ေဘာမတူဘူး​​ဆိုတာ သူ့​​ကို ​​ေြပာြပ​​ေပး​​ပါ။​

မတ်ကိန်း​​ ။​ သ​​ေဘာမတူပါဘူး​​။​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ ဒီစနစ်ကို ြပန်ြပင်ရပါလိမ့်​​မယ်။​ စနစ်ထဲမှာ အ​​ေြခခံကျတဲ့​​ ြပဿနာ​​ေတွ ရှိ​​ေနပါတယ်။​ Main Street ဟာ အခုအခါ ဝါရှင်တန်ုဒီစီနဲ့​​ Wall Street ​​ေတွဆီက ​​ေလာဘ​​ေတွ​​ေြကာင့်​​ ြပစ်ဒဏ်​​ေပး​​ခံ​​ေနရတယ်။​

ဒါ​​ေပမယ့်​​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ ခရီး​​ရှည်ြကီး​​သွား​​ဖို့​​ လိုပါ​​ေသး​​တယ်။​ ထင်ရှား​​တာ တစ်ခုက​​ေတာ့​​ ဒီြပဿနာကို ြဖစ်လာ​​ေစတဲ့​​ အ​​ေြကာင်း​​ရင်း​​က ဥပ​​ေဒဆိုင်ရာ ​​ေအဂျင်စီများ​​ (Regulatory Agencies) အ​​ေနနဲ့​​ တင်း​​ကျပ်တဲ့​​ ကွပ်ကဲမှု​​ေတွ ရှိ​​ေနတဲ့​​အတွက်​​ေြကာင့်​​ ြဖစ်ပါတယ်။​

ကျွန်​​ေတာ်က​​ေတာ့​​ အ​​ေမရိကန်အလုပ်သမား​​​ေတွရဲ့​​ အင်အား​​နဲ့​​ အရည်အချင်း​​ ​​ေတွကို ယံုြကည်ပါတယ်။​ အ​​ေမရိကန်အလုပ်သမား​​​ေတွဟာ ထုတ်လုပ်မှုအင်အား​​ အ​​ေကာင်း​​ဆံုး​​နှင့်​​ တီထွင်ဆန်း​​သစ်နိုင်မှု အ​​ေကာင်း​​ဆံုး​​ြဖစ်ပါတယ်။​ ယခုထိ အ​​ေမရိကန်နိုင်ငံသည် အြကီး​​မား​​ဆံုး​​​ေသာ ထုတ်လုပ်သူ ၊​ တင်ပို့​​​ေရာင်း​​ချသူ ၊​ ဝယ်ယူတင်သွင်း​​သူ ြဖစ်ပါတယ်။​ ကျွန်​​ေတာ့်​​အ​​ေနနဲ့​​ အ​​ေမရိကန် နိုင်ငံအ​​ေပါ် အ​​ေြခခံကျ ယံုြကည်မှုရှိြပီး​​ ​​ေကာင်း​​မွန်တဲ့​​ အုပ်ချုပ်မှု​​ေအာက်မှာ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​အတွက် အ​​ေကာင်း​​ဆံုး​​ရက်​​ေတွ ​​ေရှ့​​မှာရှိ​​ေန​​ေသး​​တယ်လို့​​ ယံုြကည်ပါတယ်။​

​​ေလဟ်ရာ ။​ ​​ေကာင်း​​ပါြပီ။​ ​​ေနာက်​​ေမး​​ခွန်း​​တစ်ခုကို သွား​​ြကရ​​ေအာင်။​ ဆီနိတ်တာ မတ်ကိန်း​​ ၊​ ခင်ဗျား​​ (၂)မိနစ် အချိန်ရပါတယ်။​ ခင်ဗျား​​ရဲ့​​ စကား​​လံုး​​ြဖစ်တဲ့​​ “အ​​ေြခခံကျတယ်”ဆိုတဲ့​​ စကား​​လံုး​​ကို သံုး​​ြပီး​​ ခင်ဗျား​​ရဲ့​​ ဒီစီး​​ပွား​​​ေရး​​ြပဿနာ​​ေြဖရှင်း​​ပံုနည်း​​လမ်း​​နှင့်​​ အိုဘား​​မား​​ရဲ့​​ ​​ေြဖရှင်း​​ပံုနည်း​​လမ်း​​တို့​​ြကား​​ အ​​ေြခခံ ကျတဲ့​​ ကွဲြပား​​မှု ရှိပါသလား​​။​

မတ်ကိန်း​​ ။​ ​​ေကာင်း​​ပါြပင်္ီ။​ ပကမဦး​​ဆံုး​​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​လုပ်ရမှာက​​ေတာ့​​ ဝါရှင်တန်က သံုး​​စွဲမှု ​​ေတွကို ဦး​​စွာ ကွပ်ကဲထိန်း​​သိမ်း​​ဖို့​​ လိုပါမယ်။​ ဘာ့​​​ေြကာင့်​​လဲဆို​​ေတာ့​​ အခုအစိုး​​ရသံုး​​စွဲမှုများ​​ဟာ အထိန်း​​ အကွပ်မရှိ ြဖစ်​​ေနတယ်။​ ယခုအခါ Great Society အချိန်မှစြပီး​​ အစိုး​​ရအဖွဲ့​​အစည်း​​ဟာ အြကီး​​မား​​ဆံုး​​ ြဖစ်​​ေနတယ်။​

ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ ရီပါဘလီကန်​​ေတွက အစိုး​​ရကို ြပုြပင်​​ေြပာင်း​​လဲမှုြပုလုပ်ဖို့​​ အာဏာရရှိလာ​​ေပမယ့်​​ အစိုရက ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ကို ​​ေြပာင်း​​ပစ်လိုက်တယ်။​ အဆိုး​​ဝါး​​ဆံုး​​ လက္ခဏာကို ြပရမယ်ဆိုရင် ကျွန်​​ေတာ့်​​သူငယ်ချင်း​​ Tom Cooburn ကGateway Drug လို့​​ ​​ေြပာခဲ့​​သလို ယခု စနစ်ြကီး​​က အထိန်း​​အကွပ်မဲ့​​ သံုး​​ြဖုန်း​​မှု​​ေတွနဲ့​​ ပျက်စီး​​မှု​​ေတွ၊​ အဂတိလိုက်စား​​မှု​​ေတွရဲ့​​ Gateway ြဖစ်​​ေနတယ်။​ ဒါ့​​​ေြကာင့်​​လည်း​​ ကွန်ဂရက်အဖွဲ့​​ဝင်​​ေဟာင်း​​အချို့​​​ေတွဟာ ဗဟိုအစိုး​​ရ​​ေထာင်​​ေတွမှာ ယခုလို ကိုယ်ကျိုး​​အတွက် သံုး​​ြဖုန်း​​မှု​​ေတွ​​ေြကာင့်​​ ြပစ်ဒဏ်ခံ​​ေနရတယ်။​

ခင်ဗျား​​တို့​​ သိြကတဲ့​​အတိုင်း​​ပဲ ၊​ မွန်တား​​နား​​က ဝက်ဝံ​​ေတွရဲ့​​ DNA ​​ေတွကို ​​ေလ့​​လာဖို့​​ ​​ေဒါ်လာ(၃)သန်း​​ ြဖုန်း​​ခဲ့​​ြကတယ်။​ ဒါဟာ ြပစ်မှု​​ေြမာက်တာ​​ေတာ့​​ မဟုတ်ပါဘူး​​။​ သို့​​​ေသာ်လည်း​​ အခွန်​​ေပး​​​ေဆာင်သူ​​ေတွရဲ့​​ (၃)သန်း​​​ေသာ ​​ေငွ​​ေြကး​​​ေတွကို အသံုး​​ြပု​​ေနြခင်း​​ ြဖစ်ပါတယ်။​ ဒါကို ထိန်း​​ချုပ်ရပါလိမ့်​​မယ်။​ အ​​ေမရိကန်နိုင်ငံရဲ့​​ သမ္မတတစ်ဦး​​အ​​ေနနဲ့​​ ကျွန်​​ေတာ်ကတိ​​ေပး​​လို တာက​​ေတာ့​​ ကျွန်​​ေတာ့်​​ဆီမှာ မင်တံတစ်​​ေချာင်း​​ရှိပါတယ်။​ အဲ့​​မင်တံဟာ ​​ေတာ်​​ေတာ်​​ေလး​​လည်း​​ ​​ေဟာင်း​​ပါြပီ။​ အဲ့​​ဒီ မင်တံနဲ့​​ပဲ ကျွန်​​ေတာ့်​​သက်တမ်း​​ကာလတစ်​​ေလျှာက် တင်ြပလာတဲ့​​ ​​ေငွ​​ေြကး​​သံုး​​စွဲမှု ​​ေတာင်း​​ခံြခင်း​​ (Spending Bill) အား​​လံုး​​ကို ဗွီဒိုသံုး​​ ပယ်ချမှာ ြဖစ်ပါတယ်။​ အား​​လံုး​​ကို နာမည်​​ေကျာ် ြဖစ်သွား​​ပါလိမ့်​​မယ်။​

ဆီနိတ်တာ အိုဘား​​မား​​၏ ဆီး​​နိတ်လွှတ်​​ေတာ်အမတ် ြဖစ်​​ေနစဉ်အတွင်း​​ တစ်​​ေန့​​ကို ​​ေဒါ်လာ(၁)သန်း​​၏ ကွာြခား​​မှုကို သိရှိလိုပါသလား​​။​ ကျွန်​​ေတာ် အြကံ​​ေပး​​လိုတာက​​ေတာ့​​ အစိုး​​ရြဖုန်း​​တီး​​မှုများ​​ကို ဆန့်​​ကျင်သည့်​​ လူများ​​ (Citizens Against Government Waste) ဆိုတဲ့​​ ဝက်ဆိုက်ကို တက်ြကည့်​​ြကပါ။​ ဒီလိုမျိုး​​ နည်း​​လမ်း​​​ေတွဟာ ဝါရှင်တန်က စည်း​​မရှိ သံုး​​စွဲ​​ေနမှု​​ေတွကို ကွပ်ကဲထိန်း​​သိမ်း​​ဖို့​​ နည်း​​လမ်း​​မဟုတ်ပါဘူး​​။​ ဒါက​​ေတာ့​​ ဆီနိတ်တာ အိုဘား​​မား​​နဲ့​​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ြကား​​ အဓိက ြခား​​နား​​မှုပါပဲ။​

​​ေလဟ်ရာ ။​ ဆီနိတ်တာ အိုဘား​​မား​​ (၂)မိနစ် အချိန်ရပါတယ်။​

အိုဘား​​မား​​ ။​ မှန်ပါတယ်။​ ဆီနိတ်တာ မတ်ကိန်း​​​ေြပာသလို စီမံကိန်း​​များ​​အတွက် ဘတ်ဂျက် ဖယ်ထား​​ြခင်း​​ (Earmark Process) ကို အလွဲသံုး​​စား​​လုပ်​​ေနြကတာ ရှိပါတယ် ။​ ဒါ့​​​ေြကာင့်​​လည်း​​ ကျွန်​​ေတာ့်​​ရဲ့​​ြပည်နယ်မှ ဘတ်ချပ်​​ေတာင်း​​ဆိုမှုများ​​အား​​လံုး​​ကို ရပ်စဲခဲ့​​ြခင်း​​ ြဖစ်ပါတယ်။​ သက်ြကီး​​ရွယ်အို များ​​အတွက် ဘိုး​​ဘွား​​ရိပ်သာ​​ေဆာက်လုပ်ရန်ပဲြဖစ်ြဖစ်၊​ အား​​လံုး​​ကို ြပန်လည်စီစစ်ြပီး​​ချိန်အထိ ဘတ်ဂျက် မ​​ေတာင်း​​ဖို့​​ စီစဉ်ခဲ့​​ရပါတယ် ။​​​ေနာက်တစ်ချက် မတ်ကိန်း​​မှန်တာက​​ေတာ့​​ ကိ်ုယ်စား​​လှယ်​​ေတွနဲ့​​ ကိုယ်ကျိုး​​ စီး​​ပွား​​ ကိစ္စ​​ေတွဟာ ဒီလို Earmark အတွက် ​​ေတာင်း​​ဆို​​ေနြကတာြဖစ်ပါတယ်။​ ဒါ​​ေပမယ့်​​ ကျွန်​​ေတာ့်​​ကိစ္စ မှာ​​ေတာ့​​ အဲ့​​ဒီလို မဟုတ်ပါဘူး​​။​

ရှင်း​​​ေအာင်​​ေြပာရမယ်ဆိုရင် Earmark သည် မနှစ်ကဘတ်ဂျက်တွင် (၁၈) ဘီလီယံ ရှိတယ်။​ ဆီနိတ်တာမတ်ကိန်း​​က အချမ်း​​သာဆံုး​​ ​​ေကာ်ပို​​ေရး​​ရှင်း​​များ​​နဲ့​​ လူပုဂ္ဂိုလ်များ​​ထံမှ ​​ေဒါ်လာ (၃၀၀)ဘီလီယံ အခွန်​​ေငွြဖတ်​​ေတာက်ဖို့​​ အြကံြပု​​ေနပါတယ်။​ (၁၈)ဘီလီယံ​​ေဒါ်လာဟာ အ​​ေရး​​ြကီး​​ပါတယ်။​ ဒါဆိုရင် (၃၀၀)ဘီလီယံ​​ေဒါ်လာဟာ အလွန့်​​အလွန်အ​​ေရး​​ြကီး​​ပါမယ်။​

ြပီး​​​ေတာ့​​ သူ့​​ရဲ့​​ အခွန်စီမံချက်မှာ Fortune 500 စာရင်း​​ဝင် ကုမ္ပဏီ​​ေတွရဲ့​​ CEO ​​ေတွ အ​​ေနြဖင့်​​ ပျမ်း​​မျှ ​​ေဒါ်လာ (၇)သိန်း​​ ​​ေလျှာ့​​​ေပါ့​​အခွန် ခံစား​​ရမှာြဖစ်ြပီး​​ သန်း​​(၁၀၀)​​ေသာ အ​​ေမရိကန် ြပည်သူ​​ေတွက​​ေတာ့​​ မရရှိပါ။​
အဲ့​​ဒီ​​ေတာ့​​ ကျွန်​​ေတာ့်​​ဆန္ဒက​​ေတာ့​​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ရဲ့​​ စီး​​ပွား​​​ေရး​​ကို ​​ေအာက်​​ေြခ က​​ေန တိုး​​တက်​​ေအာင် ​​ေဆာင်ရွက်ရပါမယ်။​ ကျွန်​​ေတာ် အဆိုြပုလိုတာက အလုပ်လုပ်​​ေနြကတဲ့​​ မိသာစု​​ေတွရဲ့​​ အခွန်ကို ၉၅% ဖျက်​​ေတာက်​​ေပး​​ဖို့​​ ြဖစ်ပါတယ်။​

ဒီလိုဆို​​ေတာ့​​ ​​ေန့​​တိုင်း​​ လစာထုတ်​​ေနရတဲ့​​ သာမန်အ​​ေမရိကန်ြပည်သူ​​ေတွ အ​​ေနနဲ့​​ ကိုယ်ပိုင် ပို​​ေငွ​​ေလး​​ အနည်း​​ငယ် ရရှိလာြပီး​​ သူတို့​​ရဲ့​​ သား​​သမီး​​​ေတွအတွက် ကွန်ပျူတာ​​ေလး​​ တစ်လံုး​​ဝယ်​​ေပး​​ဖို့​​နှင့်​​ ကား​​အတွက် ​​ေလာင်စာဆီဝယ်နိုင်ဖို့​​ အခွင့်​​အ​​ေရး​​ရရှိလာမှာြဖစ်ပါတယ်။​ကျွန်​​ေတာ်က​​ေတာ့​​ ဒါဟာ ဂျွန်မတ်ကိန်း​​က ဆက်လက်ြပီး​​​ေတာ့​​ လုပ်​​ေဆာင်မည့်​​ သမ္မတဘွတ်ရှ်၏ စီး​​ပွား​​​ေရး​​​ေပါ်လစီထက် ပိုမို​​ေကာင်း​​မွန်သည့်​​ ပံု​​ေသနည်း​​ြဖစ်တယ်လို့​​ ထင်ပါတယ်။​

​​ေလဟ်ရာ ။​ ဆီနိတ်တာ မတ်ကိန်း​​၊​ ဘာ​​ေြပာချင်ပါသလဲ။​

မတ်ကိန်း​​ ။​ ဟုတ်ကဲ့​​ ။​ ကျွန်​​ေတာ်က ​​ေရှ့​​သွား​​လိုက်၊​ ​​ေနာက်ြပန်ဆုတ်လိုက် မလုပ်လိုပါဘူး​​။​

​​ေလဟ်ရာ ။​ ရပါတယ်။​

မတ်ကိန်း​​ ။​ ဆီနိတ်တာ အိုဘား​​မား​​အ​​ေနနဲ့​​ ယခုလို သူ့​​ရဲ့​​ြပည်နယ်အတွက် စီမံကိန်း​​ြကီး​​ ​​ေတွကို အစိုး​​ရဘတ်ဂျက်က​​ေန ကျခံသံုး​​စွဲဖို့​​ တင်ြပ​​ေတာင်း​​ဆိုြခင်း​​များ​​အား​​ အ​​ေမရိကန်သမ္မတ ​​ေရွး​​​ေကာက်ပွဲသို့​​ ဝင်​​ေရာက်သည့်​​အချိန်တွင်မှ ရပ်စဲခဲ့​​ြခင်း​​ြဖစ်ပါတယ်။​ သူ့​​ရဲ့​​ လွှတ်​​ေတာ်အမတ် ပထမ (၃)နှစ်တာကာလမှာ ဒါကို သူမသိြမင်ခဲ့​​ပါ။​ ​​ေဒါ်လာ (၉၃၂)သန်း​​ ​​ေတာင်း​​ဆိုခဲ့​​ပါတယ်။​

ဆီနိတ်တာ အိုဘား​​မား​​အတွက် ဒါဟာ ြကီး​​မား​​တဲ့​​ ​​ေငွ​​ေြကး​​ပမာဏ မြဖစ်​​ေကာင်း​​ မြဖစ်နိုင်ပါ။​ သို့​​​ေသာ် ကျွန်​​ေတာ်အြမဲတမ်း​​ြကား​​​ေနရတာက “ ဒါဟာ ​​ေဒါ်လာ (၁၈)ဘီလီယံသာ ြဖစ်သည်” ဆိုသည့်​​ အချက်ြဖစ်ပါတယ်။​ ဒီပမာဏဟာ လွန်ခဲ့​​တဲ့​​ (၅)နှစ်တာကာလအတွင်း​​ (၃)ဆ တိုး​​လာြခင်း​​ြဖစ်တယ်ဆိုတာ သိပါသလား​​။​ အထိန်း​​မဲ့​​၊​ အကွပ်မဲ့​​ ြဖစ်​​ေနြပီဆိုတာ​​ေကာ သိပါသလား​​။​ လူ​​ေတွကို အဂတိလိုက်စား​​​ေအာင်၊​ ပျက်ြပား​​​ေအာင် လုပ်​​ေနတယ်ဆိုတာ​​ေကာ သိပါသလား​​။​

ဒါ့​​​ေြကာင့်​​လည်း​​ ကျွန်​​ေတာ်​​ေြပာချင်တာက ဗဟိုအစိုး​​ရရဲ့​​ စွဲချက်​​ေတွနဲ့​​ ​​ေထာင်ချ ရတာ​​ေတွ၊​ တရား​​စွဲရတာ​​ေတွ ြဖစ်​​ေပါ်​​ေနရတာပါ။​ ဒါဟာလည်း​​ ရှင်း​​လင်း​​ဖို့​​လိုအပ်တဲ့​​ စနစ်ြကီး​​ ြဖစ်​​ေနပါတယ်။​ ကျွန်​​ေတာ်က​​ေတာ့​​ ကျွန်​​ေတာ့်​​ရဲ့​​ လုပ်ငန်း​​သက်တမ်း​​တစ်​​ေလျှာက် ဒါကို တိုက်ဖျက်​​ေန ခဲ့​​ရတယ်။​ ကျွန်​​ေတာ့်​​ကို ဘတ်ဂျက်ခွဲ​​ေဝ​​ေရး​​​ေကာ်မတီ (Appropriation Committee) ၏ ထိပ်တန်း​​ အဖွဲ့​​ဝင်တစ်ဦင်္း​​က ဆိုရင် ပလိပ်ြကီး​​လို့​​​ေတာင် အ​​ေခါ်ခံရတယ်။​ ကျွန်​​ေတာ်​​ေတာ့​​ အ​​ေမရိကန် ဆီး​​နိတ်မှာ ​​ေဖာ်​​ေရွှပျူငှာဆံုး​​သူဆု (Miss Congeniality) ဆုကို မရရှိခဲ့​​ပါ။​

ဆီး​​နိတ်တာ အိုဘား​​မား​​က​​ေတာ့​​ သူ့​​ရဲ့​​ အခွန်ြဖတ်​​ေတာက်​​ေရး​​ အစီအစဉ်​​ေတွနဲ့​​ အတူ Program အသစ်​​ေတွအတွက် ​​ေဒါ်လာ ဘီလီယံ(၈၀၀) အဆိုြပုထား​​တာကို ထည့်​​သွင်း​​ မ​​ေြပာခဲ့​​ဘူး​​။​
ဒါက​​ေတာ့​​ အိုဘား​​မား​​နဲ့​​ ကျွန်​​ေတာ့်​​ရဲ့​​ အဓိက ကွဲြပား​​မှုပါ။​ ကျွန်​​ေတာ်က သံုး​​စွဲမှုကို ​​ေလျှာ့​​ချချင်တယ်။​ ြပီး​​​ေတာ့​​ အခွန်​​ေတွကို ​​ေလျှာ့​​ထား​​ချင်တယ်။​ အခုလို ဆိုး​​ဝါး​​တဲ့​​ စီး​​ပွား​​​ေရး​​ အ​​ေြခအ​​ေနမျိုး​​မှာ အဆိုး​​ဆံုး​​လုပ်နိုင်တဲ့​​ အလုပ်တစ်ခုက​​ေတာ့​​ ြပည်သူလူထုရဲ့​​ အခွန်နှုန်း​​ထား​​ကို ြမှင့်​​တင် လိုက်ြခင်း​​ပဲ ြဖစ်တယ်။​

အိုဘား​​မား​​ ။​ ဂျွန်မတ်ကိန်း​​က သူရဲ့​​ ကိန်း​​ဂဏန်း​​​ေတွ ဘယ်ကရသလဲဆိုတာ ကျွန်​​ေတာ် မသိဘူး​​။​ ရှင်း​​​ေအာင် လုပ်ြကရ​​ေအာင်။​

ကျွန်​​ေတာ်လုပ်တာက​​ေတာ့​​ ​​ေကာ်ပို​​ေရး​​ရှင်း​​​ေတွရဲ့​​ ဟာ​​ေပါက်ြကီး​​​ေတွကို ပိတ်ပစ် ြခင်း​​ ၊​ အ​​ေမရိကန်နိုင်ငံထဲမှာ ရင်း​​နှီး​​ြမှပ်နှံထား​​တဲ့​​ ကုမ္ပဏီ​​ေတွကို အခွန်​​ေလျှာ့​​ချ​​ေပး​​​ေနရတဲ့​​ လုပ်ငန်း​​​ေတွကို ြပည်ပ တင်ပို့​​လုပ်​​ေဆာင်​​ေနတဲ့​​ ကုမ္ပဏီြကီး​​​ေတွအ​​ေပါ် အခွန်​​ေလျှာ့​​ချမှု​​ေတွကို တား​​ဆီး​​ြခင်း​​ လုပ်​​ေနတာပါ။​ ြပီး​​​ေတာ့​​ လူတိုင်း​​ အ​​ေြခခံကုသခွင့်​​ ရရှိ်မယ့်​​ ကျန်း​​မာ​​ေရး​​စနစ်တစ်ခု အ​​ေကာင်အထည်​​ေဖာ်​​ေနတာ ြဖစ်ပါတယ်။​ ဒါ​​ေတွဟာလည်း​​ပဲ အ​​ေတာ်​​ေလး​​အ​​ေရး​​ြကီး​​တဲ့​​ အချက်​​ေတွလို့​​ ကျွန်​​ေတာ် ထင်ပါတယ်။​ အဲ့​​ဒီအတွက်လည်း​​ ပဲတစ်ြပား​​အထိ ကျွန်​​ေတာ် ​​ေပး​​​ေနရတာြဖစ်ပါတယ်။​

ဒါ​​ေပမယ့်​​ ပထမအချက်ကို ြပန်သွား​​ရ​​ေအာင်၊​ ဂျွန်​​ေရ ​​ေဒါ်လာ(၁၈)ဘီလီယံ ဆိုတာ အ​​ေရး​​ြကီး​​တယ်ဆိုတဲ့​​အချက်ကို ဘယ်သူကမှ ြငင်း​​မ​​ေနပါဘူး​​။​ ြပီး​​​ေတာ့​​ Earmark (ဘတ်ဂျက် ချန်လှပ် ထား​​ရှိြခင်း​​) စနစ်ကို ြပန်လည်ြပုြပင်ဖို့​​ လိုပါတယ်။​ ကျွန်​​ေတာ် သမ္မတြဖစ်တဲ့​​အခါ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ရဲ့​​ အစိုး​​ရက မဆီမ​​ေလျာ် ြဖုန်း​​တီး​​မှု မြဖစ်​​ေပါ်​​ေအာင် တစ်ချက်ြခင်း​​ ဂရုတစိုက် ​​ေဆာင်ရွက်သွား​​မှာ ြဖစ်ပါတယ်။​
ဒါ​​ေပမယ့်​​ Earmark စနစ်ကို ဖယ်ရှား​​လိုက်ြခင်း​​တစ်ခုတည်း​​ဟာ အလယ်အလတ်တန်း​​စား​​ လူထုကို လမ်း​​​ေြကာင်း​​အ​​ေပါ် ြပန်​​ေရာက်ရှိလာ​​ေစမယ့်​​ ​​ေြဖရှင်း​​နည်း​​မဟုတ်ပါ။​ ြပီး​​​ေတာ့​​ ခင်ဗျား​​ရဲ့​​ Tax Policy ကို ြကည့်​​မယ်ဆိုရင် ြကွယ်ဝချမ်း​​သာြပီး​​ြဖစ်တဲ့​​ လူ​​ေတွကိုသာ ဦး​​တည် ထား​​ြပီး​​ ယခုအချိန်မှာ ဒုက္ခြကံု​​ေတွ့​​​ေနရတဲ့​​ သူ​​ေတွကို လစ်လျူရှု့​​ထား​​တာ ​​ေတွ့​​ရတယ်။​ ဒါဟာ လွန်ခဲ့​​တဲ့​​ (၈)နှစ်က လုပ်​​ေဆာင်ခဲ့​​တာ​​ေတွရဲ့​​ အဆက်ြဖစ်​​ေနတယ်။​ ​​ေနာက်ထပ် (၄)နှစ် အြဖစ်မခံနိုင် ​​ေတာ့​​ပါ။​

​​ေလဟ်ရာ ။​ ဆီနိတ်တာ အိုဘား​​မား​​ကို ခင်ဗျား​​ရဲ့​​ အခွန်နှုန်း​​ထား​​​ေလျှာ့​​ချ​​ေရး​​ ​​ေပါ်လစီနဲ့​​ ပတ်သက်ြပီး​​ တိုက်ရိုက် ​​ေြဖရှင်း​​ တုန့်​​ြပန်ပါ။​

မတ်ကိန်း​​ ။​ ဟုတ်ကဲ့​​ ။​ ဆီနိတ်တာ အိုဘား​​မား​​အ​​ေနနဲ့​​ ကန့်​​ကွက်စရာြဖစ်​​ေနတဲ့​​ နမူနာ တစ်ခုြဖစ်တဲ့​​ Business Tax အ​​ေြကာင်း​​ ​​ေြပာြကရ​​ေအာင်။​

ယခုအခါ အ​​ေမရိကန်နိုင်ငံမှာ စီး​​ပွား​​​ေရး​​လုပ်ငန်း​​ရှင်​​ေတွဟာ ကမ္ဘာ​​ေပါ်မှာ ဒုတိယ အြမင့်​​ဆံုး​​ အခွန်​​ေပး​​​ေဆာင်​​ေနြကရတယ် ။​ ဒါက​​ေတာ့​​ ၃၅% ြဖစ်ြပီး​​ အိုင်ယာလန်က ၁၁% ​​ေပး​​​ေဆာင် ရတယ်။​
တကယ်လို့​​ ခင်ဗျား​​က စီး​​ပွား​​​ေရး​​လုပ်ငန်း​​ရှင်တစ်ဦး​​ြဖစ်ြပီး​​ တစ်ကမ္ဘာလံုး​​က ​​ေနရာအား​​လံုး​​ကို လုပ်ငန်း​​လုပ်ဖို့​​ ​​ေရွး​​ချယ်နိုင်တဲ့​​ အခွင့်​​အ​​ေရး​​ရှိမယ်ဆိုရင် အခွန် ၁၁% ​​ေကာက်ခံတဲ့​​ နိုင်ငံမှာ (၃၅%​​ေကာက်ခံသည့်​​ နိုင်ငံမှာထက် ) အလုပ်ခွင် ပိုမိုဖန်တီး​​နိ်ုင်မယ်၊​ လုပ်ငန်း​​ ပိုမိုတိုး​​ချဲ့​​ နိုင်မယ်၊​ ပိုမိုြပီး​​ ရင်း​​နင်္ှီး​​ြမှပ်နှံမှု​​ေတွ တိုး​​ချု့​​ ြပုလုပ်နိုင်မှာြဖစ်တယ်။​ ဒါ​​ေပမယ့်​​ ကျွန်​​ေတာ် ြပန်ြပီး​​​ေြပာချင် တာက​​ေတာ့​​ ကိုယ့်​​ြပည်နယ်အကျိုး​​အတွက် စီမံကိန်း​​ြကီး​​​ေတွကို နိုင်ငံ​​ေတာ်ဘတ်ဂျက်က​​ေန သံုး​​စွဲ​​ေနြကြခင်း​​(Pork Barrel Spending) ဟာ (၁၈)ဘီလီယံထက် အများ​​ြကီး​​ပိုပါတယ်။​ ကျွန်​​ေတာ် ​​ေြပာနိုင်တာက​​ေတာ့​​ ဒါြကီး​​က အ​​ေတာ်​​ေလး​​ ပျံ့​​နှံ့​​​ေနြပီ။​ ​​ေနရာတကာမှာြဖစ်​​ေနြပီ။​

အ​​ေမရိကန် ဆီး​​နိတ်ဟာ မနက်ြဖန် ဒါမှမဟုတ်၊​ သန်ဘက်ခါ ဒါမှမဟုတ်၊​ ​​ေရှ့​​တစ်ပတ်အတွင်း​​ တစ်ရက်ရက်မှာ ဆံုး​​ြဖတ်ချက်တစ်ခု ချပါလိမ့်​​မယ်။​ အဲ့​​ဒီမှာ မိတ်​​ေဆွတို့​​ ြကည့်​​ြကပါ။​ နှစ်​​ေထာင်ရှိပါတယ်။​ အံဩစရာအလွန်​​ေကာင်း​​ပါတယ်။​ ဆီနိတ်တာ အိုဘား​​မား​​က​​ေတာ့​​ မြကာ​​ေသး​​မီကမှ အယူ​​ေြပာင်း​​လာတဲ့​​လူပါ ။​ ​​ေဒါ်လာ (၉၃၂)သန်း​​ Pork Barrel Spending အတွက် တင်ြပ​​ေတာင်း​​ဆိုြပီး​​ ​​ေြပာင်း​​လဲလာြခင်း​​ြဖစ်ပါတယ်။​

အဲ့​​ဒီ​​ေတာ့​​ ကျွန်​​ေတာ်​​ေြပာချင်တာက ကျွန်​​ေတာ် လူတိုင်း​​အတွက် အခွန် ြဖတ်​​ေတာက်မှု ရ​​ေစချင်တယ်။​ ကျွန်​​ေတာ် မိသား​​စုအား​​လံုး​​အတွက် ြပန်အမ်း​​နိုင်တဲ့​​ ​​ေဒါ်လာ(၅၀၀၀) အခွန်​​ေချး​​​ေငွ (Tax Credit) ရ​​ေစချင်တယ်။​ ဒါမှလည်း​​ သူတို့​​​ေတွဟာ သူတို့​​ရဲ့​​ ကျန်း​​မာ​​ေရး​​ ဝန်​​ေဆာင်မှု​​ေတွကို ရရှိ​​ေစမှာြဖစ်တယ်။​ ကျွန်​​ေတာ့်​​အ​​ေနနဲ့​​ အ​​ေမရိကန်တစ်နိုင်ငံလံုး​​က မှီခို​​ေနရတဲ့​​ က​​ေလး​​အား​​လံုး​​အတွက် အြမတ်​​ေဝစု (Dividend) ပမာဏကို (၂)ဆ (၃၅၀၀)က​​ေန (၇၀၀၀)အထိ တိုး​​​ေပး​​ချင်ပါတယ်။​

ကျွန်​​ေတာ်သိတာက​​ေတာ့​​ အခုချိန်မှာ အဆိုး​​ဆံုး​​လုပ်ရပ်တစ်ခုက ဘယ်သူ့​​ အ​​ေပါ်မှာပဲြဖစ်ြဖစ် အခွန်အခ တိုး​​ြမှင့်​​လိုက်ြခင်း​​ပဲ ြဖစ်တယ်။​ လူအ​​ေတာ်များ​​များ​​က​​ေတာ့​​ ဆီနိတ်တာ အိုဘား​​မား​​ရဲ့​​ “ချမ်း​​သာသူ” ဆိုတဲ့​​ စကား​​လံုး​​ရဲ့​​ ဆိုလိုရင်း​​ကို သိလိုြကမှာပါ။​

​​ေလဟ်ရာ ။​ ဆီနိတ်တာ အိုဘား​​မား​​၊​ ခင်ဗျား​​ ဒါနဲ့​​စပ်လျဉ်း​​ြပီး​​ မတ်ကိန်း​​အတွက် ​​ေမး​​ခွန်း​​ ထုတ်စရာ ရှိပါသလား​​။​

အိုဘား​​မား​​ ။​ ဟုတ်ကဲ့​​။​ (၂)ချက်​​ေလာက်ပါပဲ။​

​​ေလဟ်ရာ ။​ ​​ေကာင်း​​ပါြပီ ။​

အိုဘား​​မား​​ ။​ ကျွန်​​ေတာ့်​​ရဲ့​​ အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်​​ဆိုချက်က​​ေတာ့​​ အ​​ေမရိကန်ြပည်သူ​​ေတွထဲက ၉၅% ခန့်​​ဟာ အခွန်​​ေလျှာ့​​ချြခင်း​​ ခံစား​​ရမှာြဖစ်ပါတယ်။​ ြပီး​​​ေတာ့​​ တစ်နှစ်ကို ​​ေဒါ်လာ (၂သိန်း​​ ၅​​ေသာင်း​​)ထက် ​​ေလျာ့​​နည်း​​တဲ့​​ ဝင်​​ေငွရှိသူြဖစ်ရင် အခွန်နှုန်း​​တိုး​​ြမှင့်​​မှုကို လံုး​​ဝ ခံစား​​ရမှာ မဟုတ်ပါဘူး​​။​

ြပီး​​​ေတာ့​​ ဂျွန်​​ေြပာတုန်း​​က ဒီတိုင်း​​ြပည်မှာ စာရွက်​​ေပါ်က စီး​​ပွား​​​ေရး​​လုပ်ငန်း​​​ေတွရဲ့​​ အခွန်နှုန်း​​ထား​​ဟာ ြမင့်​​မား​​​ေနပါတယ်။​ မှန်ပါတယ်။​ ဒါ​​ေပမယ့်​​ ြပဿနာက ဒီလိုရှိပါတယ်။​ Tax Code အ​​ေပါ်မှာ ဟာ​​ေပါက်​​ေတွ အများ​​ြကီး​​ ရှိပါတယ်။​ ဒါကို အချို့​​​ေနရာ​​ေတွမှာ မတ်ကိန်း​​က ​​ေထာက်ခံထား​​ ပါတယ်။​ အဲ့​​ဒီနည်း​​အရဆိုရင်​​ေတာ့​​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​နိုင်ငံမှာ စီး​​ပွား​​​ေရး​​လုပ်ငန်း​​​ေတွဟာ ကမ္ဘာ့​​နှုန်း​​နဲ့​​ဆိုရင် အနည်း​​ဆံုး​​ အခွန်နှုန်း​​ထား​​ ​​ေပး​​​ေဆာင်​​ေနြကရတာြဖစ်ပါတယ်။​

အဲ့​​ဒီ​​ေတာ့​​ ဆိုလိုတာက​​ေတာ့​​ ဒီနိုင်ငံမှာ ​​ေန့​​စဉ်အလုပ်လုပ်​​ေနရတဲ့​​ လူ​​ေတွ ရှိပါတယ်။​ သူတို့​​​ေတွဟာ အခွန်​​ေငွ ​​ေလျှာ့​​ချမှုကို မခံစား​​ရပါဘူး​​။​ခင်ဗျား​​အ​​ေနနဲ့​​ ြကည့်​​ရတာ ရှိြပီး​​သား​​ ဟာကွက်​​ေတွကို ပိတ်လိုချင်စိတ် ရှိပံုမ​​ေပါ်တဲ့​​အြပင် အဲ့​​ဒီဟာကွက်​​ေတွ​​ေပါ်မှာပဲ ထပ်ြပီး​​ အခွန်နှုန်း​​ထား​​ ​​ေလျှာ့​​ချဖို့​​ ြကိုး​​စား​​​ေနပံုရတယ်။​ ဒါက ြပဿနာပဲ။​

​​ေနာက်ဆံုး​​တစ်ချက်က​​ေတာ့​​ ဆီနိတ်တာ မတတ်ကိန်း​​က ​​ေဒါ်လာ (၅၀၀၀) တန်ဖိုး​​ရှိတဲ့​​ ကျန်း​​မာ​​ေရး​​ဝန်​​ေဆာင်မှုဆိုင်ရာ အ​​ေြကွး​​စနစ်အ​​ေြကာင်း​​ ​​ေြပာထား​​ပါတယ်။​ ဒါ​​ေပမယ့်​​ သူ ခင်ဗျား​​တို့​​ကို မ​​ေြပာြပတာက​​ေတာ့​​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ရဲ့​​သမိုင်း​​မှာ ပထမဦး​​ဆံုး​​အ​​ေနနဲ့​​ ကျန်း​​မာ​​ေရး​​ အခွင့်​​အလမ်း​​​ေတွ​​ေပါ်မှာ အခွန်သတ်ဖို့​​ပဲ ြဖစ်တယ်။​

ဒီ​​ေတာ့​​ ခင်ဗျား​​တို့​​အ​​ေနနဲ့​​ ​​ေဒါ်လာ(၅၀၀၀)တန်ဖိုး​​ရှိတဲ့​​ ကျန်း​​မာ​​ေရး​​ ဝန်​​ေဆာင်မှု ဆိုင်ရာ အ​​ေြကွး​​ခံစား​​ခွင့်​​ ရရှိပါလိမ့်​​မယ်။​ သို့​​​ေသာ်လည်း​​ ခင်ဗျား​​တို့​​ရဲ့​​ အလုပ်ရှင်​​ေတွအ​​ေနနဲ့​​ ခင်ဗျား​​တို့​​ ခံစား​​လိုက်တဲ့​​ ကျန်း​​မာ​​ေရး​​ဝန်​​ေဆာင်မှုအတွက် အခွန်​​ေပး​​​ေဆာင်ရ​​ေတာ့​​မယ်။​ တကယ်လို့​​ ခင်ဗျား​​တို့​​ရဲ့​​ ကျန်း​​မာ​​ေရး​​ဆိုင်ရာ အ​​ေြကွး​​ခံစား​​ခွင့်​​ကို ခင်ဗျား​​တို့​​ရဲ့​​ အလုပ်ရှင်​​ေတွဆီက​​ေန ဆံုး​​ရှံုး​​ရြပီ ဆိုရင် အြပင်ကို ထွက်ြပီး​​ ​​ေဈး​​ကွက်ထဲမှာ ဝယ်ရ​​ေတာ့​​မယ်။​ ဒါက​​ေတာ့​​ အ​​ေမရိကန် ြပည်သူ​​ေတွအတွက် ​​ေကာင်း​​တဲ့​​ အ​​ေပး​​အယူ မဟုတ်ပါ။​ ဒါ​​ေပမယ့်​​ ဒီအချက်ကလည်း​​ ​​ေဈး​​ကွက်ဟာ အား​​လံုး​​ကို ​​ေြဖရှင်း​​နိုင်တယ်၊​ ဥပ​​ေဒ ထိန်း​​ချုပ်မှုနည်း​​​ေလ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ ပို​​ေကာင်း​​​ေလပဲ ဆိုတာ ြပ​​ေနသလိုပါပဲ။​

မတ်ကိန်း​​ ။​ ​​ေနပါဦး​​၊​ ကျွန်​​ေတာ်တစ်ခု​​ေလာက် …………………….။​

​​ေလဟ်ရာ ။​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​အြခား​​ ​​ေမး​​ခွန်း​​တစ်ခုကို သွား​​ဖို့​​ လို​​ေသး​​တယ်။​

မတ်ကိန်း​​ ။​ ကျွန်​​ေတာ်သိပါတယ်။​ ဒါကလည်း​​ “သွား​​ချင်ရာသွား​​၊​ ​​ေြပာချင်တာ​​ေြပာ” (Walk the walk and talk the talk) (အလုပ်နဲ့​​အ​​ေြပာမညီြခင်း​​) ရဲ့​​ ရှင်း​​လင်း​​တဲ့​​ နမူနာတစ်ခုပါ။​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ အ​​ေမရိကန် ဆီနိတ်ဆင်္ီကို ​​ေလာင်စာဆီဆိုင်ရာ ဥပ​​ေဒတစ်ခု တင်ြပထား​​ပါတယ်။​ အဲ့​​ဒီ Bill ကို ခရစ်စမတ်အပင်လို မွမ်း​​မံြပင်ဆင်​​ေပး​​ထား​​တယ် (ဥပ​​ေဒအား​​ ဆွဲ​​ေဆာင်မှုအြပည့်​​ရှိရန် ြပုလုပ်ထား​​သည်) ။​ ​​ေရနံကုမ္ပဏီအား​​လံုး​​အတွက် အကျိုး​​ရှိ​​ေစမည့်​​ အချက်များ​​လည်း​​ ပါဝင်တယ်။​ ကျွန်​​ေတာ်က အဲ့​​ဒီဥပ​​ေဒကို ကန့်​​ကွက်ခဲ့​​တယ်။​ အိုဘား​​မား​​က ​​ေထာက်ခံမဲ​​ေပး​​ခဲ့​​တယ်။​

အိုဘား​​မား​​ ။​ ဂျွန် ၊​ ခင်ဗျား​​က ​​ေရနံကုမ္ပဏီ​​ေတွကို ​​ေနာက်ထပ် ​​ေဒါ်လာ(၄)ဘီလီယံ ​​ေပး​​ဦး​​ မလို့​​လား​​ ။​ အိုဘား​​မား​​ ။​ အဲ့​​​ေတာ့​​ ြပဿနာက ခင်ဗျား​​ဒီလို အခွန်​​ေလျှာ့​​ချမှု​​ေတွကို ​​ေရနံကုမ္မဏီ​​ေတွကို ​​ေပး​​မယ်ဆိုရင် ​​ေရနံကုမ္ပဏီမဟုတ်တဲ့​​ သူ​​ေတွက အခွန်​​ေလျှာ့​​ချမှုကို ခံစား​​နိုင်ြကမှာ မဟုတ်ဘူး​​​ေလ။​

မတ်ကိန်း​​ ။​ အိုဘား​​မား​​​ေရ။​ ​​ေလး​​စား​​စွာနဲ့​​​ေြပာရမယ်ဆိုရင် ​​ေြပာရမယ်ဆိုရင် ခင်ဗျား​​က ဒီအခွန် ​​ေလျှာ့​​ချမှု​​ေတွကို ​​ေရနံကုမ္ပဏီ​​ေတွဆင်္ီ အခုပဲ ​​ေပး​​လိုက်ြပီ​​ေလ ခင်ဗျား​​က ။​

အိုဘား​​မား​​ ။​ မဟုတ်​​ေသး​​ဘူး​​ ဂျွန်ရ။​ အမှန်တကယ်က ​​ေြပာမယ်ဆိုရင် ကျွန်​​ေတာ် ဆန့်​​ကျင်တာက​​ေတာ့​​ အဲ့​​ဒီအခွန်​​ေလျှာ့​​ချမှု​​ေတွပဲ​​ေလ။​ ဒါကိုပဲ ကျွန်​​ေတာ်က ဖယ်ရှား​​ပစ်ချင်တာ။​ အခုဆိုရင်ဗျာ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ အခု ဆီး​​နိတ်ကိုတင်ထား​​တာ အ​​ေရး​​​ေပါ် Emergency Bill တင်ထား​​တယ်ဗျ။​ အဲ့​​ဒီမှာဆိုရင် ​​ေကာင်း​​တဲ့​​အချက်​​ေတွပါတယ်။​ တစ်ချို့​​အချက်​​ေတွဆိုရင် ခင်ဗျား​​လည်း​​ သ​​ေဘာကျမှာပါ။​ ဥပမာ ကမ်း​​လွန်​​ေရနံ တူး​​တာတို့​​ ဘာတို့​​​ေပါ့​​ဗျာ။​ ဒါ​​ေပမယ့်​​ ခင်ဗျား​​က ဒီ Emergency Bill ကို ကန့်​​ကွက်ထား​​တယ် ။​ဘာြဖစ်လို့​​လဲဆို​​ေတာ့​​ အဲ့​​ဒီ Bill မှာ ခင်ဗျား​​​ေပး​​ချင်တဲ့​​ ​​ေရနံ ကုမ္ပဏီ​​ေတွဆီကို အခွန်ကင်း​​လွတ်ခွင့်​​​ေတွ မ​​ေပး​​ထား​​လို့​​ ပဲ​​ေလဗျာ။​

​​ေလဟ်ရာ ။​ ဟုတ်ပါြပီ ၊​ ​​ေကာင်း​​ပါြပီ။​ ထား​​လိုက်ပါ​​ေတာ့​​။​ ခင်ဗျား​​တို့​​ နှစ်ဦး​​စလံုး​​ လိုချင်တဲ့​​အချက် ကို ​​ေြပာြကရ​​ေအာင်။​ ​​ေနာက်ထပ်​​ေမး​​ခွန်း​​ (၁)ခု​​ေပါ့​​ဗျာ။​ အဲ့​​ဒါက​​ေတာ့​​ အခုြဖစ်​​ေနတဲ့​​ စီး​​ပွား​​​ေရး​​ အကျပ်အတည်း​​က​​ေနြပီး​​​ေတာ့​​ ကယ်တင်နိုင်မယ့်​​ Rescue Plan အ​​ေြကာင်း​​ ​​ေြပာြကရ​​ေအာင်ဗျာ။​ ပထမဦး​​ဆံုး​​ ဆီနိတ်တာ အိုဘား​​မား​​ ခင်ဗျား​​ ​​ေြဖရမယ် ။​ ခင်ဗျား​​ သမ္မတြဖစ်လာရင် ဘယ်လိုစီပွား​​​ေရး​​ အကျပ်အတည်း​​​ေတွနဲ့​​ပဲ ရင်ဆိုင်ရရင်ဆိုင်ရ၊​ အဲ့​​ဒီစီး​​ပွား​​​ေရး​​အကျပ်အတည်း​​​ေတွကို ကယ်တင်​​ေပး​​မယ့်​​ အစီအစဉ်​​ေတွ ဘယ်လိုပဲ ဆွဲလာဆွဲလာ ၊​ ဘယ်​​ေလာက်ပဲ အသံုး​​စရိတ်​​ေတွ ၊​ ဥပမာ ​​ေဒါ်လာ (၇၀၀)ဘီလီယံ ကုန်ကျကုန်ကျ​​ေပါ့​​ ၊​ အ​​ေမရိကန် သမ္မတအြဖစ်နဲ့​​ ခင်ဗျား​​ဦး​​စား​​​ေပး​​​ေရွး​​ချယ်စရာ​​ေတွ လုပ်လာရ​​ေတာ့​​မယ် ဆိုရင် အခု ဒီစီး​​ပွား​​​ေရး​​အကျပ်အတည်း​​က​​ေန ကယ်တင်​​ေပး​​မယ့်​​ အစီအစဉ်အရ ခင်ဗျား​​ဘာ​​ေတွကို စွန့်​​လွှတ်ရမယ်လို့​​ ယူဆသလဲ။​

အိုဘား​​မား​​ ။​ ဟုတ်ကဲ့​​။​ အချို့​​ကိစ္စအ​​ေတာ်များ​​များ​​ဟာ ​​ေနာက်ဆုတ်ြပီး​​​ေတာ့​​မှ လုပ်ဖို့​​ လိုအပ်​​ေကာင်း​​လည်း​​ လိုအပ်ပါလိမ့်​​မယ်။​ ဒါ​​ေပမယ့်​​ အခုအချိန်ြကီး​​​ေတာ့​​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ အခွန်က​​ေနြပီး​​​ေတာ့​​ အြမတ်စွန်း​​​ေတွ (Revenues) အခွန်က​​ေန ဘယ်လို ဝင်​​ေငွ​​ေတွရလာမယ်ဆိုတာ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ မသိ​​ေသး​​ဘူး​​။​ ဘာြဖစ်လို့​​လဲဆို​​ေတာ့​​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ရဲ့​​ စီး​​ပွား​​​ေရး​​တစ်ခုလံုး​​က ​​ေနှး​​လာတယ်။​ အဲ့​​ဒီ​​ေတာ့​​ အခုအချိန်မှာ ြကိုြပင်္ီး​​​ေတာ့​​ ​​ေနာက််နှစ်အတွက် ဘတ်ဂျက်က ဘယ်လိုြဖစ်မလဲဆိုတာကို ြကိုတင်ခန့်​​မှန်း​​လို့​​ မရ​​ေသး​​ဘူး​​ဗျ။​
ဒါ​​ေပမယ့်​​ ​​ေသချာတာတစ်ခု​​ေတာ့​​ရှိတယ်၊​ ဘာလဲဆို​​ေတာ့​​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ လုပ်ဖို့​​ လိုအပ်တယ်လို့​​ဆိုြပီး​​ထင်တဲ့​​ အရာအား​​လံုး​​ကို မလုပ်နိုင်​​ေသး​​တာ​​ေတာ့​​ ​​ေသချာတယ်။​ အဲ့​​ဒီထဲကမှ လုပ်ကိုလုပ်ရမယ်ဆိုတဲ့​​ အချက်​​ေတွ ရှိတယ်လို့​​ ကျွန်​​ေတာ်ထင်တယ်။​ ပထမဦး​​ဆံုး​​ စွမ်း​​အင်နဲ့​​ ပတ်သက်ြပီး​​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ သူများ​​အ​​ေပါ်မှာ မှီခို​​ေနရတာ ကင်း​​လွတ်​​ေအာင် လုပ်ရမယ်။​ ဒါ့​​​ေြကာင့်​​လည်း​​ (၁၀)နှစ်တွင်း​​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ အ​​ေမရိကန်နိုင်ငံဟာ စွမ်း​​အင်နဲ့​​ပတ်သက်ြပီး​​ အြခား​​နိုင်ငံ​​ေတွအ​​ေပါ် မှီခိုအား​​ထား​​ဖို့​​ မလိုအပ်​​ေအာင် အစီအစဉ်တစ်ခု ကျွန်​​ေတာ်​​ေရး​​ဆွဲြပီး​​ တင်ြပထား​​ပါတယ်။​ အဲ့​​ဒါမှပဲ (၁၀)နှစ်အတွင်း​​မှာ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​နိုင်ငံဟာ အ​​ေရှ့​​အလယ်ပိုင်း​​နိုင်ငံရဲ့​​ ​​ေရနံကုမ္ပဏီအ​​ေပါ် မှီခို​​ေနရတာ​​ေတွ ကင်း​​လွတ်လာမှာ​​ေပါ့​​။​ ကိုယ့်​​နိုင်ငံမှာကိုယ် ​​ေရနံထုတ်လုပ်ြပီး​​ Energy Independent ြဖစ်လာမှာ​​ေလ။​ အဲ့​​ဒါအြပင် အ​​ေရး​​ြကီး​​တဲ့​​အချက်က Alternative Energy အြခား​​စွမ်း​​အင်​​ေတွြဖစ်တဲ့​​ ​​ေနစွမ်း​​အင်၊​ ​​ေလစွမ်း​​အင်၊​ ဘိုင်အိုဒီဇယ် ၊​ ဓါတုဒီဇယ် စွမ်း​​အင်​​ေတွကိုလည်း​​ပဲ တွင်ကျယ်​​ေအာင် အသံုး​​ြပုနိုင်ဖို့​​အတွက် အဲ့​​ဒီကဏ္ဍ​​ေတွမှာလည်း​​ ရင်း​​နင်္ှီး​​ြမှပ်နှံမှု​​ေတွလည်း​​ လုပ်ဖို့​​လည်း​​ လိုအပ်တယ်။​ ​​ေနာက်ြပီး​​​ေတာ့​​ ​​ေရနံ၊​ ဓါတ်ဆီ သံုး​​စွဲမှု နည်း​​ပါး​​တဲ့​​ကား​​​ေတွ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ရဲ့​​နိုင်ငံအတွင်း​​မှာ တွင်ကျယ်စွာ အသံုး​​ြပုလာဖို့​​အတွက်လည်း​​ ဆက်ြပီး​​​ေတာ့​​ လုပ်ရဦး​​မှာ။​

အဲ့​​ဒါမှပဲ ဂျပန်တို့​​၊​ ​​ေတာင်ကိုရီး​​ယား​​ တို့​​လို နိုင်ငံ​​ေတွမှာ လုပ်​​ေနသလိုပဲ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​လည်း​​ပဲ Energy ြဖစ်​​ေအာင်လုပ်နိုင်မှာ​​ေလ။​ ​​ေနာက်တစ်ချက်က ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ရဲ့​​ ကျန်း​​မာ​​ေရး​​ ဝန်​​ေဆာင်မှုအစီအစဉ် ​​ေတွကို ြပန်ြပီး​​ ြပုြပင်ဖို့​​ လိုအပ်တယ်။​ ဘာ​​ေြကာင့်​​လည်း​​ဆို​​ေတာ့​​ ဒီကျန်း​​မာ​​ေရး​​ ဝန်​​ေဆာင်မှု​​ေတွဟာ အ​​ေမရိကန်မိသား​​စု အ​​ေတာ်များ​​များ​​အတွက်​​ေတာ့​​ ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုး​​ြကီး​​ြဖစ်​​ေနတယ်။​

ဒီ​​ေနရာမှာ ြကံုလို့​​ ခင်ဗျား​​တို့​​သိ​​ေအာင် ​​ေြပာရမယ်ဆိုရင် ပျမ်း​​မျှ အ​​ေမရိကန်ြပည်သူ​​ေတွအတွက် ကျန်း​​မာ​​ေရး​​နဲ့​​ စပ်လျဉ်း​​တဲ့​​ကဏ္ဍ​​ေတွမှာ အခွန်​​ေလျှာ့​​ချမှုဟာ (၃)ရာခိုင်နှုန်း​​အထိ ြမင့်​​တက်သွား​​ြပီ​​ေလ။​ အဲ့​​ဒါ​​ေြကာင့်​​လည်း​​ ​​ေတာ်​​ေတာ်များ​​များ​​ဟာ စီး​​ပွား​​​ေရး​​ အဆင်မ​​ေြပြဖစ်ကုန်ြကတယ်။​ တစ်ချို့​​​ေတွဆိုရင် ဒီကျန်း​​မာ​​ေရး​​ဝန်​​ေဆာင်မှု​​ေြကာင့်​​ပဲ ​​ေဒဝါလီ ခံသွား​​ရတာ​​ေတွ အများ​​ြကီး​​ပဲ။​ ကျွန်​​ေတာ်က​​ေတာ့​​ တိုင်း​​ြပည်တစ်ြပည်လံုး​​က ြပည်သူြပည်သား​​​ေတွကို လိုက်ြပီး​​​ေတာ့​​ ​​ေတွ့​​ဆံု​​ေမး​​ြမန်း​​ြကည့်​​တယ်။​ အဲ့​​ဒီ​​ေတာ့​​ အခုကျွန်​​ေတာ်တို့​​လုပ်ရမှာက ဘာလဲဆိုရင် ကျန်း​​မာ​​ေရး​​ဝန်​​ေဆာင်မှုနဲ့​​ပတ်သက်ြပီး​​ ြပင်ဆင်မှု​​ေတွလုပ်ဖို့​​ လိုလာြပီ။​ ဒါမှပဲ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ရဲ့​​ စီး​​ပွား​​​ေရး​​လုပ်ငန်း​​​ေတွ​​ေကာ၊​ အ​​ေမရိကန်ြပည်သူြပည်သား​​​ေတွ၊​ မိသား​​စု​​ေတွအတွက် ပိုမိုြပီး​​ ​​ေကာင်း​​မွန်တဲ့​​ ဘဝ​​ေတွ ရရှိ​​ေစမှာ ြဖစ်ပါတယ်။​

တတိယအချက် ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ လုပ်ဖို့​​ လိုအပ်တာက​​ေတာ့​​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ဟာ ပညာ​​ေရး​​နဲ့​​ ပတ်သက်ြပီး​​ ယှဉ်ြပိုင်နိုင်​​ေအာင် ြကိုး​​စား​​ရမယ်။​ သိပ္ပံနှင့်​​နည်း​​ပညာကဏ္ဍ​​ေတွမှာ ပိုမိုြပီး​​ ရင်း​​နှီး​​ြမှပ်နှံမှု​​ေတွ လုပ်လာရမယ်။​ ယခုဆိုရင် တရုတ်နိုင်ငံဟာ အာကာသ လွှတ်တင်​​ေရး​​လုပ်ငန်း​​​ေတွ၊​ အာကာသထဲ လမ်း​​​ေလျှာက်တဲ့​​လုပ်ငန်း​​​ေတွ လုပ်​​ေနြကြပီ။​ အဲ့​​ဒီ​​ေတာ့​​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​အ​​ေနနဲ့​​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ရဲ့​​ သား​​သမီး​​​ေတွဟာ သခင်္ျာနဲ့​​ သိပ္ပံဘာသာရပ်​​ေတွမှာ တြခား​​တိုင်း​​ြပည်က က​​ေလး​​​ေတွနဲ့​​ ရင်​​ေဘာင်တန်း​​နိုင်​​ေအာင် ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ဆွဲ​​ေဆာင်​​ေပး​​ဖို့​​ လိုအပ်လာတယ်။​

အဲ့​​ဒီမှာ အ​​ေရး​​ြကီး​​တယ်လို့​​ လုပ်ဖို့​​လိုအပ်တယ်လို့​​ ထင်တဲ့​​ အချက်တစ်ချက် က​​ေတာ့​​ အ​​ေမရိကန်နိုင်ငံ ြပည်သူြပည်သား​​​ေတွအတွက် ​​ေကာလိပ်​​ေတွဟာ လူတိုင်း​​တက်နိုင်မယ့်​​ အ​​ေြခအ​​ေနြဖစ်​​ေအာင် လုပ်​​ေပး​​ထား​​ဖို့​​ လိုအပ်မယ်လို့​​ ထင်ပါတယ်။​ ​​ေနာက်တစ်ချက်က​​ေတာ့​​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ အ​​ေမရိကန်နိုင်ငံမှာ ြပည်တွင်း​​မှာရှိတဲ့​​ အ​​ေြခခံ ယန္တရား​​​ေတွကို ြပန်တည်​​ေဆာက်ဖို့​​ လိ်ုအပ်တယ်။​ ဘာ​​ေြကာင့်​​လဲဆို​​ေတာ့​​ ဒီယန္တရား​​​ေတွမှာ ယခုအချိန်မှာ ​​ေခတ်​​ေနာက်ကျ​​ေနတာ ​​ေတွ့​​ရတယ်။​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ရဲ့​​ လမ်း​​​ေတွ တံတား​​​ေတွ၊​ ဆက်သွယ်​​ေရး​​ ြမန်နှုန်း​​ြမှင့်​​ ကွန်ရက်လိုင်း​​​ေတွဟာ ​​ေကျး​​လက်​​ေတာရွာအထိ ​​ေရာက်ဖို့​​ လိုအပ်တယ်လို့​​ ယူဆပါတယ်။​

​​ေနာက်ြပီး​​​ေတာ့​​ ြပည်တွင်း​​မှာ လျှပ်စစ်လိုင်း​​သစ်​​ေတွ ​​ေဆာက်လုပ်​​ေပး​​ြပီး​​​ေတာ့​​မှ ​​ေလာင်စာမသံုး​​တဲ့​​ Alternative Energy ​​ေတွကို အသံုး​​ြပုမယ့်​​ ြပည်သူ​​ေတွဆီထိ ​​ေရာက်​​ေအာင် သွယ်တန်း​​​ေပး​​ဖို့​​ လိုအပ်ပါမယ်။​ အဲ့​​​ေတာ့​​ ဒါ​​ေတွက​​ေတာ့​​ အခုအချိန်မှာ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ လုပ်​​ေပး​​ဖို့​​အတွက် ကမ္ဘာတဝှမ်း​​မှာ ရှိ်တဲ့​​ စီး​​ပွား​​​ေရး​​​ေတွ Global Economy မှာ အ​​ေမရိကန်နိုင်ငံက ယှဉ်ြပိုင်မှု ြမင့်​​မား​​ဖို့​​အတွက် ​​ေဆာင်ရွက်​​ေပး​​ဖို့​​ လိုအပ်မယ့်​​ အချက်​​ေတွ ြဖစ်ပါတယ်။​ ဒါ​​ေတွကို ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ ​​ေလျှာ့​​ချလို့​​ မရပါဘူး​​။​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ အ​​ေနနဲ့​​ ​​ေလျှာ့​​ချရမှာက​​ေတာ့​​ အလုပ်မြဖစ်နိုင်တဲ့​​ စီမံကိန်း​​​ေတွ ​​ေလျှာ့​​ချရမှာ ြဖစ်ပါတယ်။​ ြပီး​​​ေတာ့​​လည်း​​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ ​​ေဆာင်ရွက်​​ေနတဲ့​​ စီမံကိန်း​​​ေတွ ပိုမိုြပီး​​ ထက်ြမက်ဖို့​​၊​ ပိုမိုြပီး​​ ​​ေဈး​​နှုန်း​​သက်သာတဲ့​​၊​ ကုန်ကျစရိတ်နည်း​​​ေအာင် ​​ေဆာင်ရွက်ဖို့​​ လိုပါလိမ့်​​မယ်။​

​​ေလဟ်ရာ ။​ ခင်ဗျား​​​ေကာ ဆီနိတ်တာ မတ်ကိန်း​​။​ အခုလို စီး​​ပွား​​​ေရး​​ခက်ခဲမှု ရင်ဆိုင်​​ေနရတာက​​ေန ​​ေကျာ်ြဖတ်နိုင်ဖို့​​အတွက်အစီအစဉ် Financial Bailout Cost အတွက် သမ္မတ တစ်​​ေယာက်ြဖစ်လာြပီဆိုရင် ဘာ​​ေတွကို ဦင်္း​​စား​​​ေပြပီး​​လုပ်ဖို့​​အတွက် စီစဉ်ထား​​ပါသလဲ ။​

မတ်ကိန်း​​ ။​ ဒီမှာဗျာ။​ ဘာပဲြဖစ်ြဖစ် ကျွန်​​ေတာ်တို့​​က အစိုး​​ရရဲ့​​ ​​ေငွ​​ေြကး​​သံုး​​စွဲမှု​​ေတွကို ​​ေလျှာ့​​ချဖို့​​​ေတာ့​​ လိုပါတယ်။​ ဘာ​​ေြကာင့်​​လဲဆို​​ေတာ့​​ ကျွန်​​ေတာ်​​ေြပာခဲ့​​သလိုပါပဲ၊​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​က အစိုး​​ရကို ​​ေငွ​​ေြကး​​သံုး​​စွဲမှုမှာ လက်လွတ်စပါယ် အထိန်း​​အကွပ်မဲ့​​ြဖစ်​​ေအာင် ထား​​ခဲ့​​မိတယ်။​ ဆီနိတ်တာ အိုဘား​​မား​​ဆိုရင် အ​​ေမရိကန်နိုင်ငံရဲ့​​ ဆီနိတ်သမိုင်း​​မှာ အ​​ေြပာင်း​​အလဲအြမန်ဆံုး​​ မဲ​​ေပး​​မှုစနစ်ကို ကျင့်​​သံုး​​ခဲ့​​တာ။​ လက်ဝဲက​​ေန လက်ယာကို ယိမ်း​​တာဟာ အင်မတန်မှ ြမန်လွန်း​​ပါတယ်။​ ဆိုလိုတာက​​ေတာ့​​ ကျွန်​​ေတာ်​​ေြပာချင်တာက​​ေတာ့​​ အစိုး​​ရအဖွဲ့​​အစည်း​​ရဲ့​​ ​​ေအဂျင်စီတိုင်း​​မှာ သံုး​​စွဲ​​ေနတဲ့​​ ​​ေငွ​​ေြကး​​ပမာဏကို ြပန်ြပီး​​ စမ်း​​စစ်ဖို့​​ လိုတယ်လို့​​ ​​ေြပာချင်ပါတယ်။​

ပထမဦး​​ဆံုး​​​ေြပာရရင် စကား​​မစပ်​​ေြပာရရင် ကျွန်​​ေတာ်က​​ေတာ့​​ အီသ​​ေနာနဲ့​​ ပတ်သက်ြပီး​​ ခင်ဗျား​​ကို လုပ်ခိုင်း​​​ေစတာကို ဆန့်​​ကျင်ကန့်​​ကွက်တယ်။​ ​​ေနာက်တစ်ခုက ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ အ​​ေနနဲ့​​ ကာကွယ်​​ေရး​​အတွက် သံုး​​စွဲ​​ေနမှုကို ြပန်ြပီး​​ ဆန်း​​စစ်ဖို့​​လိုပါတယ်။​ ဘာြဖစ်လို့​​လဲဆို​​ေတာ့​​ ကာကွယ်​​ေရး​​အတွက် Defend spending ဟာကျွန်​​ေတာ်တို့​​နိုင်ငံမှာ အြကီး​​ဆံုး​​သံုး​​စွဲမှုြဖစ်​​ေနလို့​​ပါပဲ။​ တန်ဖိုး​​ြမင့်​​မား​​တဲ့​​ ပိုလျှံ​​ေအာင် သံုး​​ထား​​တဲ့​​ စာချုပ်​​ေတွကို ြပန်ြပီး​​ဆန်း​​စစ်ဖို့​​လိုပါလိမ့်​​မယ်။​

အခုဆိုရင် ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ရဲ့​​ ကာကွယ်​​ေရး​​ စနစ်တစ်ခုလံုး​​ဟာ ထိန်း​​ချုပ်မှုမရ​​ေအာင် အသံုး​​အြဖုန်း​​ြကီး​​​ေနပါတယ်။​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​အ​​ေနနဲ့​​ တစ်စီး​​ကို ​​ေဒါ်လာ သန်း​​(၁၄၀)ကုန်ကျမယ့်​​ Littoral Combat Ship လို့​​​ေခါ်တဲ့​​ သ​​ေဘင်္ာအ​​ေသး​​တစ်စီး​​ တစ်မျိုး​​ကို တည်​​ေဆာက်ဖို့​​အတွက် လုပ်​​ေနတာ ြကာြပီခင်ဗျာ။​ စုစု​​ေပါင်း​​ သန်း​​(၄၀၀) ကုန်ကျပါလိမ့်​​မယ်။​ ဒါ​​ေပမယ့်​​ အခုအချိန်ထိ မြပီး​​​ေသဘူး​​ ။​ အဲ့​​ဒီ​​ေတာ့​​ ကျွန်​​ေတာ့်​​တို့​​အ​​ေနနဲ့​​ နှုန်း​​ထား​​အတိအကျ သတ်မှတ်ထား​​တဲ့​​ စာချုပ်မျိုး​​ကို လုပ်ဖို့​​အတွက် လိုအပ်​​ေနြပီ။​ ကာကွယ်​​ေရး​​အတွက် အရမ်း​​အ​​ေရး​​ြကီး​​ပါတယ်။​ အဲ့​​လိုပဲ တစ်ချိန်တည်း​​ အ​​ေရး​​ြကီး​​တာကလည်း​​ ကာကွယ်​​ေရး​​အတွက် သံုး​​စွဲမှု​​ေတွဟာ အ​​ေရး​​ပါသလို မြဖစ်မ​​ေန သံုစွဲရမှာ​​ေတွလဲြဖစ်ပါတယ်။​ ဥပမာ ​​ေြပာရမယ်ဆိုရင် အခုကမ္ဘာ​​ေပါ်မှာ ရင်ဆိုင်လာရတဲ့​​ စိန်​​ေခါ်မှုအသစ်​​ေတွကို ရင်ဆိုင်ဖို့​​အတွက် ကျွန်​​ေတာ်တို့​​အ​​ေနနဲ့​​ သံုး​​စွဲရမှာ ြဖစ်​​ေပမယ့်​​ ကာကွယ်​​ေရး​​အသံုး​​စရိတ်​​ေတွကိုလည်း​​ စနစ်တကျနဲ့​​ ထိန်း​​သိမ်း​​ြကီး​​ြကပ်​​ေပး​​ဖို့​​လိုအပ်မှာြဖစ်ပါတယ်။​ ဒါကို ဘယ်လိုလုပ်ရမယ်ဆိုတာကိုလည်း​​ ကျွန်​​ေတာ့်​​အ​​ေနနဲ့​​ သိရှိထား​​ပါတယ်။​
ဥပမာ​​ေြပာရမယ်ဆိုရင် ကျွန်​​ေတာ့်​​အ​​ေနနဲ့​​ ဘိုး​​ရင်း​​ကုမ္ပဏီနဲ့​​ ကာကွယ်​​ေရး​​ ဝန်ြကီး​​ဌာနြကား​​ ချုပ်ဆိုမယ့်​​ ​​ေဒါ်လာ (၆.၈)ဘီလီယံ ကုန်ကျမယ့်​​ စာချုပ်တစ်ခုကို ကျွန်​​ေတာ် ကန့်​​ကွက်ခဲ့​​တယ်။​ ဘာ​​ေြကာင့်​​လဲဆို​​ေတာ့​​ အဲ့​​ဒီ ကန်ထရိုက်စာချုပ်ဟာ လံုး​​ဝမှား​​ယွင်း​​​ေနလို့​​ ြဖစ်တယ်။​ အဲ့​​ဒင်္ီလိုနဲ့​​ ကျွန်​​ေတာ့်​​အ​​ေနနဲ့​​ အခွန်​​ေဆာင်တဲ့​​ လူ​​ေတွဆီက​​ေနြပီး​​​ေတာ့​​ ​​ေဒါ်လာ(၆.၈)ဘီလီယံ ​​ေငွ​​ေြကး​​ကို ကာကွယ်​​ေပး​​နိုင်ခဲ့​​တယ်။​ ဒီဘိ်ုး​​ရင်း​​နဲ့​​ ကာကွယ်​​ေရး​​ဝန်ြကီး​​ဌာနြကား​​ စာချုပ်ကို ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ အြပန်ြပန် အလှန်လှန် စစ်​​ေဆး​​ခဲ့​​တယ်။​ ဒီကန်ထရိုက်စာချုပ်ကို မချုပ်နိုင်​​ေအာင် လုပ်နိုင်ခဲ့​​တယ်။​ ​​ေနာက်ဆံုး​​​ေတာ့​​ တာဝန်ရှိတဲ့​​သူ ​​ေတာ်​​ေတာ်များ​​များ​​ကို ​​ေထာင်​​ေတွပို့​​ြပီး​​​ေတာ့​​ အြပစ်​​ေပး​​ အ​​ေရး​​ယူနိုင်ခဲ့​​တယ်။​ အဲ့​​ဒါ​​ေြကာင့်​​လည်း​​ ဒီလို စစ်​​ေဆး​​ြပီး​​ ထိန်း​​ချုပ်ြပီး​​ ဘယ်လိုလုပ်ရမယ်ဆိုတာ ကျွန်​​ေတာ် ​​ေကာင်း​​​ေကာင်း​​သိပါတယ်။​ ဘာ့​​​ေြကာင့်​​လဲဆို​​ေတာ့​​ ကျွန်​​ေတာ့်​​အ​​ေနနဲ့​​ ဒီကိစ္စ​​ေတွမျိုး​​​ေတွမှာ နှစ်​​ေပါင်း​​များ​​စွာ ပါဝင်​​ေဆာင်ရွက်လာခဲ့​​လို့​​ြဖစ်ပါတယ်။​

​​ေနာက်တစ်ခု ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ လုပ်ဖို့​​လိုတာက​​ေတာ့​​ အစိုး​​ရရဲ့​​ ​​ေအဂျင်စီတိုင်း​​ကို စနစ်တကျ ြပန်လည် ဆန်စစ်​​ေလ့​​လာဖို့​​ လိုအပ်ြပီး​​​ေတာ့​​၊​ သူတို့​​ရဲ့​​ သက်ဆိုင်တဲ့​​ အလုပ်​​ေတွ၊​ လုပ်​​ေနတဲ့​​လုပ်ငန်း​​​ေတွကို ဆက်ြပီး​​ လုပ်​​ေစမှာြဖစ်ြပီး​​ တာဝန်မ​​ေကျတဲ့​​ ၊​ စနစ်တကျ မြဖစ်တဲ့​​ဟာ​​ေတွကိုလည်း​​ ြပန်ြပီး​​ အ​​ေရး​​ယူဖယ်ရှား​​ပစ်ဖို့​​ လိုအပ်မှာ ြဖစ်ပါတယ်။​

​​ေလဟ်ရာ ။​ ဒါ​​ေပမယ့်​​ ခင်ဗျား​​ ခင်ဗျား​​တို့​​နှစ်​​ေယာက် ​​ေြပာ​​ေနတာကို ကျွန်​​ေတာ်ြပန်ြပီး​​ စနစ်တကျ ​​ေဝဖန်ြကည့်​​ရမယ်ဆိုရင် အခုလို စီး​​ပွား​​​ေရး​​အခက်အခဲက​​ေန ​​ေကျာ်လွှား​​နိုင်ဖို့​​အတွက် ြကိုး​​ပမ်း​​ရာမှာ ရလာမယ့်​​ ရလဒ်အ​​ေနနဲ့​​ ခင်ဗျား​​တို့​​ သမ္မတြဖစ်လာရင် အဓိကြပုြပင် ​​ေြပာင်း​​လဲမှုလုပ်ဖို့​​အတွက် ဘာမှ မရှိဘူး​​ဆိုတာ ြပ​​ေနတယ်၊​ အဲ့​​ဒါ ဟုတ်သလား​​၊​ ခင်ဗျား​​တို့​​ ဒါကို ဆိုလိုချင်တာလား​​။​

အိုဘား​​မား​​ ။​ မဟုတ်ဘူး​​ဗျ။​ ကျွန်​​ေတာ် ​​ေြပာခဲ့​​သလိုပါပဲ ။​ တစ်ချို့​​​ေဆာင်ရွက်​​ေနတဲ့​​ လုပ်ငန်း​​​ေတွကို ရပ်ပစ်ဖို့​​ လိုမယ်။​

​​ေလဟ်ရာ ။​ ဥပမာ ြပပါဦး​​ ။​

အိုဘား​​မား​​ ။​ တချို့​​ဆိုရင် ရက်​​ေရွှ့​​ထား​​ဖို့​​ လိုအပ်တာ​​ေတွ၊​ ခဏရပ်ဆိုင်း​​ထား​​ဖို့​​ လိုအပ်တာ​​ေတွ ရှိတယ်။​ ဥပမာ​​ေြပာရရင် ကျွန်​​ေတာ်တို့​​အ​​ေနနဲ့​​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​အ​​ေမရိကန် တိုင်း​​ြပည်ြကီး​​ဟာ အြခား​​နိုင်ငံ​​ေတွအ​​ေပါ်မှာ ​​ေရနံနဲ့​​ပတ်သက်ြပီး​​ မှီခို​​ေနရတာကို လွတ်ကင်း​​​ေအာင် ​​ေဆာင်ရွက်ြကရမယ်​​ေလ။​ ဒါြကီး​​ဟာ ြကီး​​မား​​တဲ့​​ စီမံကိန်း​​ြကီး​​တစ်ခုပဲ ။​ သူ့​​ကို လုပ်ရမယ် ဆိုလို့​​ရှိရင်လည်း​​ နှစ်​​ေပါင်း​​များ​​စွာ လုပ်ရမယ့်​​ ြကာရှည်စီမံကိန်း​​ြကီး​​တစ်ခု ြဖစ်လာမှာပါ။​

​​ေလဟ်ရာ ။​ ဒါဆိုရင် ခင်ဗျား​​ ဒါကို မစွန့်​​လွှတ်ချင်ဘူး​​​ေပါ့​​ ။​

အိုဘား​​မား​​ ။​ လုပ်ဖို့​​လိုအပ်တာကို​​ေတာ့​​ မစွန့်​​လွှတ်ချင်ဘူး​​​ေလ။​ ဒါ​​ေပမယ့်​​ တချို့​​အစိတ်အပိုင်း​​ ​​ေတွက​​ေတာ့​​ လံုး​​ဝစွန့်​​လွှတ်လို့​​ မရတာလည်း​​ ရှိတယ်။​ အဲ့​​မှာ ဂျွန်​​ေြပာတာ မှန်တယ်။​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ သံုး​​စွဲမှုကို ​​ေလျှာ့​​ချဖို့​​​ေတာ့​​လိုတယ်။​ ဥပမာ ​​ေြပာရရင် အခုအချိန်မှာ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​အ​​ေနနဲ့​​ တစ်နှစ်ကို ​​ေဒါ်လာ (၁၅)ဘီလီယံကို ပုဂ္ဂလိက အာမခံကုမ္ပဏီ​​ေတွကို ကျန်း​​မား​​​ေရး​​ ဝန်​​ေဆာင်မှုစနစ်​​ေတွအတွက် နှစ်တိုင်း​​နှစ်တိုင်း​​ ​​ေပး​​​ေနရတယ်။​ ဒါဟာ အလုပ်မြဖစ်ဘူး​​ ။​ ဒီ​​ေကာင်​​ေတွက တစ်နှစ်ကို ​​ေဒါ်လာ (၁၅)ဘီလီယံကို အသာ​​ေလး​​နဲ့​​ ယူသွား​​တာပဲရှိတယ်။​ အဲ့​​ဒီ​​ေတာ့​​ ဒါြကီး​​က အလကား​​​ေပး​​ပစ်လိုက်ရတာနဲ့​​ အတူတူပဲ။​

ဂျွန်ကလည်း​​ ​​ေြပာသွား​​​ေသး​​တယ်၊​ ကျွန်​​ေတာ့်​​ကို အရမ်း​​ လစ်ပရယ် ြဖစ်တယ်ဆိုြပီး​​​ေတာ့​​ ။​ မှန်ပါတယ် ၊​ ဒါကလည်း​​ ဘာ​​ေြကာင့်​​လည်း​​ဆို​​ေတာ့​​ သမ္မတဘွတ်ရှ်ရဲ့​​ မှား​​ယွင်​​ေနတဲ့​​ ​​ေပါ်လစီ​​ေတွကို ကွန်ဂရက်မှာ ကျွန်​​ေတာ်က ဆန့်​​ကျင်ကန့်​​ကွက်လာခဲ့​​လို့​​ြဖစ်တယ်။​ ​​ေနာက်တစ်ချက်က ကျွန်​​ေတာ့်​​အ​​ေနနဲ့​​ ကွန်ဂရက်မှာ လူတစ်ဦး​​ြဖစ်တဲ့​​ Tom Coborn နဲ့​​ လက်တွဲလုပ်ခဲ့​​တယ်​​ေလ။​ အဲ့​​ Tom မှာဆိုရင် ​​ေစာ​​ေစာပိုင်း​​က ဂျွန်​​ေြပာခဲ့​​သလိုပဲ အစိုး​​ရစနစ်နဲ့​​ ပတ်သက်ြပီး​​ Google လို ဝက်ဆိုက်တစ်ခု တည်​​ေထာင်ဖို့​​အတွက် အြကံ​​ေပး​​ခဲ့​​သူ​​ေလ။​ အဲ့​​လို ဝက်ဆိုက်က်​​ေနြပီး​​​ေတာ့​​ အစိုး​​ရရဲ့​​ သံုး​​စွဲမှု​​ေတွကို တစ်​​ေဒါ်လာစီ ဘယ်လို သံုး​​စွဲသွား​​သလဲ်ဆိုတာကို အခွန်​​ေဆာင်သူ​​ေတွ အား​​လံုး​​ ြကည့်​​ရှု့​​နိုင်မယ့်​​ ဝက်ဆိုက်တစ်ခု တည်​​ေထာင်ဖို့​​ြဖစ်တယ်။​

​​ေလဟ်ရာ ။​ ခဏ​​ေလး​​​ေနပါဦး​​၊​ ကျွန်​​ေတာ်​​ေြပာချင်တာက ဆီနိတ်တာ​​ေရ၊​ ခင်ဗျား​​တို့​​ နှစ်​​ေယာက် ထဲက တစ်ဦး​​ဟာ လာမယ့်​​ ဇန်နဝါရီမှာ အ​​ေမရိကန်နိုင်ငံရဲ့​​ သမ္မတ ြဖစ်​​ေတာ့​​မှာ​​ေလ။​ ြပီး​​​ေတာ့​​ခင်ဗျား​​တို့​​ တာဝန်လွှဲ​​ေြပာင်း​​ယူမယ့်​​အချိန်ဟာလည်း​​ အ​​ေမရိကန်နိုင်ငံြကီး​​ဟာ စီး​​ပွား​​​ေရး​​ ြပဿနာတစ်ခုကို ရင်ဆိုင်​​ေနရတဲ့​​ အချိန် ြဖစ်တယ်​​ေလ။​ အဲ့​​​ေတာ့​​ ကျွန်​​ေတာ်သိချင်တာက ဒီစီး​​ပွား​​​ေရး​​ ြပဿနာြကီး​​ဟာ ခင်ဗျား​​တို့​​ရဲ့​​ သမ္မတတာဝန်ထမ်း​​​ေဆာင်တဲ့​​​ေနရာမှာ ဘယ်လိုမျိုး​​ ြကီး​​ြကီး​​မား​​မား​​၊​ ဒါမှမဟုတ် အနည်း​​နဲ့​​ အများ​​ ထိခိုက်မှု ရှိမလဲဆိုတာ သိချင်တာဗျာ။​

မတ်ကိန်း​​ ။​ ကာကွယ်​​ေရး​​အသံုး​​စရိတ်၊​ ကျန်း​​မာ​​ေရး​​နဲ့​​ အချို့​​ပရိုဂရမ်​​ေတွကလွဲြပီး​​ ကျန်တဲ့​​​ေနရာ အား​​လံုး​​မှာ သံုး​​စွဲမှုအား​​လံုး​​ ရပ်စဲလိုက်မယ်ဆိုရင်​​ေရာ ဘယ်လို​​ေနမလဲ။​

​​ေလဟ်ရာ ။​ သံုး​​စွဲမှုအား​​လံုး​​ကို ရပ်ပစ်လိုက်မယ်လို့​​ ဆိုလိုတာလား​​။​

မတ်ကိန်း​​ ။​ အ​​ေရး​​ြကီး​​တာက အချို့​​ကိစ္စ​​ေတွက ဥပမာ ကာကွယ်​​ေရး​​တို့​​၊​ တပ်မ​​ေတာ် အမှုထမ်း​​​ေဟာင်း​​တို့​​၊​ ကျန်း​​မာ​​ေရး​​တို့​​စတဲ့​​ ကိစ္စ​​ေတွဟာ အ​​ေရး​​ြကီး​​တဲ့​​ ကိစ္စ​​ေတွ​​ေလ။​ အဲ့​​ဒါမို့​​လို့​​ သူတို့​​ကို​​ေတာ့​​ သံုး​​စွဲမှုြဖတ်​​ေတာက်ပစ်လိုက်ဖို့​​ မရဘူး​​​ေလ။​

​​ေလဟ်ရာ ။​ အိုဘား​​မား​​က​​ေကာ ခင်ဗျား​​ အဲ့​​လိုလုပ်မှာလား​​။​

အိုဘား​​မား​​ ။​ ဒီလို သံုး​​စွဲမှု​​ေတွကို ြဖတ်​​ေတာက်ပစ်တာ​​ေပါ့​​။​ Spending Freeze ဆိုတာက​​ေတာ့​​ အပ်နဲ့​​ထွင်း​​ရမယ့်​​​ေနရာမှ ပုဆိန်နဲ့​​​ေပါက်သလို ြဖစ်​​ေနြပီဗျ။​ ဥပမာ ​​ေြပာရမယ်ဆိုရင် တစ်ချို့​​ စီမံချက်​​ေတွဟာ အလွန်အ​​ေရး​​ြကီး​​ပါတယ်။​ ဒါ​​ေပမယ့်​​ သူတို့​​ကို​​ေပး​​ထား​​တဲ့​​ ​​ေငွ​​ေြကး​​ပမာဏဟာ အရမ်း​​ နည်း​​​ေနတယ်။​
ကျွန်​​ေတာ်က​​ေတာ့​​ က​​ေလး​​​ေတွရဲ့​​ ပညာ​​ေရး​​စနစ်ကို သံုး​​စွဲ​​ေနတဲ့​​ ​​ေငွ​​ေြကး​​ပမာဏကို တိုး​​​ေပး​​ချင်တယ်။​ အဲ့​​ဒီ​​ေတာ့​​ ဒီလိုပညာ​​ေရး​​စနစ်အတွက် အသံုး​​စရိတ်​​ေတွကို ြဖတ်​​ေတာက်ပစ်မယ် ဆိုတာမျိုး​​က​​ေတာ့​​ လံုး​​ဝမြဖစ်သင့်​​ဘူး​​​ေပါ့​​။​ ​​ေနာက် အစိုး​​ရအသံုး​​စရိတ်​​ေတွ ​​ေြခွတာဖို့​​အတွက် ြကည့်​​လို့​​ရမယ့်​​ တစ်​​ေနရာ ကျွန်​​ေတာ်​​ေြပာြပမယ်။​ အခုချိန်မှာဆိုရင် ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ တစ်လကို ​​ေဒါ်လာ သန်း​​ဘီလီယံကို အီရတ်မှာ သံုး​​​ေနတယ်။​ အဲ့​​ဒီအချိန်မှာ အီရတ်နိုင်ငံက တစ်နှစ်ကို ​​ေဒါ်လာ(၇၉)ဘီလီယံ အြမတ်ထွက်​​ေနတယ်။​ အဲ့​​​ေတာ့​​ ဆိုလိုချင်တာက​​ေတာ့​​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​အ​​ေနနဲ့​​ ြပည်တွင်း​​မှာ​​ေကာ ြပည်ပမှာပါ ခိုင်မာြပီး​​ ြကံ့​​ခိုင်​​ေနဖို့​​ဆိုရင်​​ေတာ့​​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​အ​​ေနနဲ့​​ ဒီစစ်ြကီး​​ကို ြပီး​​​ေအာင်လုပ်ဖို့​​ လိုြပီ။​

မတ်ကိန်း​​ ။​ ဒီမှာဗျာ ၊​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​နိုင်ငံဟာဆိုရင် တစ်နှစ်ကို ​​ေဒါ်လာ(၇၀၀)ဘီလီယံ ​​ေလာက်ကို ြပည်ပ တိုင်း​​ြပည်​​ေတွအတွက် အသံုး​​ြပု​​ေနရတယ်။​ တစ်ချို့​​နိုင်ငံ​​ေတွ ဆိုရင် ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ကို ြကည့်​​ချင်တဲ့​​ နိုင်ငံ​​ေတွမဟုတ်ဘူး​​။​ ​​ေနာက်ြပီး​​ အဲ့​​ဒီ​​ေငွ​​ေတွထဲက တစ်ချို့​​ဟာဆိုရင် အြကမ်း​​ဖက် အဖွဲ့​​အစည်း​​​ေတွရဲ့​​လက်ထဲ ​​ေရာက်သွား​​တာပဲ။​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ဟာ ြပည်တွင်း​​အတွက် ​​ေလအား​​ လျှပ်စစ်၊​ ​​ေနအား​​လျှပ်စစ်နဲ့​​၊​ သဘာဝဓါတ်​​ေငွ့​​​ေတွ၊​ ​​ေလာင်စာဆီမသံုး​​စွဲတဲ့​​ကား​​​ေတွ လုပ်ဖို့​​အတွက်လိုတယ်၊​ သံုး​​စွဲဖို့​​ အတွက်လိုတယ်။​ ြပီး​​​ေတာ့​​လည်း​​ ကမ်း​​လွန်​​ေရနံတူး​​တာ​​ေတွ ဆက်လုပ်ရမယ်။​ နယူး​​ကလီး​​ယား​​ ထုတ်လုပ်နိုင်မှုကိုလည်း​​ ဆက်လက် ြမှင့်​​တင်သွား​​ရမယ်​​ေလ။​
ဆီနိတ်တာ အိုဘား​​မား​​ဟာဆိုရင် နယူး​​ကလီး​​ယား​​ ​​ေလာင်စာ​​ေတွကို သို​​ေလှာင်ထား​​ြခင်း​​လို ြပန်ြပီး​​ သံုး​​စွဲလို့​​ရတဲ့​​၊​ ြပန်လုပ်တဲ့​​အား​​လံုး​​ကို သူဟာ ကန့်​​ကွက်ခဲ့​​တဲ့​​သူပါ။​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​အ​​ေနနဲ့​​ ဒီက​​ေနထိုင်ြပီး​​​ေတာ့​​ ကိုယ်သွား​​ချင်တဲ့​​​ေနရာကို ​​ေရာက်​​ေအာင် သွား​​နိုင်မှာ မဟုတ်ဘူး​​​ေလ။​ ​​ေနာက်တစ်ချက်က​​ေတာ့​​ သက္ကရာဇ် (၂၀၃၀)မှာ နယူး​​ကလီယား​​ ဓါတ်အား​​​ေပး​​စက်ရံု(၄၅)ခု ထပ်မံတည်​​ေဆာက်ြခင်း​​အား​​ြဖင့်​​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​အ​​ေနနဲ့​​ အလုပ်အကိုင် (၇)သိန်း​​ကို ဖန်တီး​​​ေပး​​နိုင်မှာ ြဖစ်တယ်။​ ဒီနယူး​​ကလီး​​ယား​​ စွမ်း​​အင်ဟာဆိုရင် ကျွန်​​ေတာ်တို့​​နိုင်ငံဟာ သူများ​​နိုင်ငံ​​ေတွအ​​ေပါ်မှာ ​​ေလာင်စာအတွက် မှီခို​​ေနရတာက​​ေန ကင်း​​လွတ်​​ေအာင် လုပ်​​ေပး​​နိုင်ရံုတင်မဟုတ်ဘဲ၊​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ရဲ့​​ ရာသီဥတု​​ေြပာင်း​​လဲမှု​​ေတွနဲ့​​ ပတ်သက်ြပီး​​​ေတာ့​​လည်း​​ ြဖစ်​​ေပါ်​​ေနတဲ့​​ ြပဿနာ​​ေတွက​​ေနလည်း​​ ​​ေရှာင်ရှား​​​ေပး​​နိုင်​​ေအာင် ​​ေဆာင်ရွက်​​ေပး​​မှာြဖစ်တယ်။​ အဲ့​​ဒါ​​ေြကာင့်​​လည်း​​ ဒီနယူး​​ကလီး​​ယား​​စွမ်း​​အင်နဲ့​​ ပတ်သက်ြပီး​​ ကျွန်​​ေတာ်ဟာ နှစ်​​ေပါင်း​​များ​​စွာ ပါဝင် ​​ေဆာင်ရွက်​​ေနတာြဖစ်တယ်။​ ဒီ​​ေနရာမှာ ကျွန်​​ေတာ့်​​အ​​ေနနဲ့​​ သမ္မတ​​ေဟာင်း​​ ကလင်တန်နဲ့​​ လက်တွဲ ​​ေဆာင်ရွက်ခဲ့​​ရတဲ့​​အတွက်လည်း​​ ကျွန်​​ေတာ် အရမ်း​​ဂုဏ်ယူ ဝမ်း​​သာပါတယ်။​

​​ေလဟ်ရာ ။​ ​​ေနာက်ထပ်​​ေမး​​ခွန်း​​တစ်ခုကို မသွား​​ခင် ကျွန်​​ေတာ်​​ေမး​​ခဲ့​​တဲ့​​ ​​ေမး​​ခွန်း​​ကိုပဲ ြပန်ြပီး​​​ေတာ့​​ ပံုစံတစ်မျိုး​​နဲ့​​ ထပ်​​ေမး​​ြကည့်​​ပါရ​​ေစ။​ ခင်ဗျား​​တို့​​ နှစ်​​ေယာက်စလံုး​​က ဒီစီး​​ပွား​​​ေရး​​ အခက်အခဲြကီး​​ဟာ ခင်ဗျား​​တို့​​ သမ္မတ ြဖစ်လာတဲ့​​အခါမှာ၊​ နိုင်ငံကို အုပ်ချုပ်တဲ့​​​ေနရာမှာ ​​ေြပာင်း​​လဲမှုအသစ်လုပ်ဖို့​​အတွက် အကျိုး​​သက်​​ေရာက်မှု ရှိမယ်ဆိုတာ ခင်ဗျား​​တို့​​ ဝန်ခံပါသလား​​။​

အိုဘား​​မား​​ ။​ ဒါက​​ေတာ့​​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ရဲ့​​အစိုး​​ရ သံုး​​စွဲမှုစရိတ် ဘတ်ဂျက်​​ေပါ်မှာ အကျိုး​​ သက်​​ေရာက်မှု ရှိမယ်ဆိုတာက​​ေတာ့​​ သံသယဝင်စရာ မရှိပါဘူး​​။​ ဒါတင် မက​​ေသး​​ပါဘူး​​။​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ အ​​ေနနဲ့​​ အခုသံုး​​လိုက်မယ့်​​ ​​ေဒါ်လာဘီလီယံ(၇၀၀)ြပန်ရမယ်ဆိုရင်​​ေတာင် ၊​ ြပီး​​​ေတာ့​​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ရဲ့​​ အ​​ေမရိကန်​​ေဈး​​ကွက်ြကီး​​ ြပန်ြပီး​​နလံထူလာနိုင်မယ် ဆိုရင်​​ေတာင် ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ရဲ့​​ ဘတ်ဂျက်​​ေပါ်မှာ ဒီစီး​​ပွား​​​ေရး​​ ြပဿနာြကီး​​က အကျိုး​​သက်​​ေရာက်မှု ရှိ​​ေနမှာပါပဲ။​ ခုဏ ​​ေြပာသလို ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ သံုး​​လိုက်တဲ့​​ ​​ေဒါ်လာဘီလီယံ(၇၀၀)ြပန်ရမယ် ၊​ စီး​​ပွား​​​ေရး​​​ေဈး​​ကွက်ြကီး​​ ြပန်ြပီး​​နလံထူလာနိုင်မယ် ဆိုတာ​​ေတွဟာ အမှန်တကယ်​​ေတာ့​​လည်း​​ တြဖည်း​​ြဖည်း​​နဲ့​​ ြဖစ်လာမှာပါ။​ ဒါ​​ေပမယ့်​​ ဒါက အချိန်​​ေတာ့​​ ယူရဦး​​မှာ​​ေလ ။​
​​ေနာက်ြပီး​​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ရဲ့​​ စီး​​ပွား​​​ေရး​​က ​​ေနှး​​​ေကွး​​လာတဲ့​​အတွက်​​ေြကာင့်​​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ အခွန်​​ေငွ​​ေတွ ဟာလည်း​​ ​​ေလျာ့​​နည်း​​ြပီး​​​ေတာ့​​ ဝင်လာမယ်ဆိုတာကိုလည်း​​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ ​​ေမျှာ်မှန်း​​ထား​​ရမယ် ။​ အဲ့​​ဒီ​​ေတာ့​​ သမ္မတတစ်​​ေယာက်အ​​ေနနဲ့​​ ကျွန်​​ေတာ် မလွဲမ​​ေသွ လုပ်ရမှာက​​ေတာ့​​ ခက်ခဲတဲ့​​ ဆံုး​​ြဖတ်ချက်​​ေတွကို ကျွန်​​ေတာ်ချရမှာက​​ေတာ့​​ ​​ေသချာ​​ေနတယ်ဗျာ ။​

ကျွန်​​ေတာ် ​​ေြပာချင်တာ တစ်ခုပဲ ရှိပါတယ်။​ အဲ့​​ဒီလို ခက်ခဲတဲ့​​ ဆံုး​​ြဖတ်ချက်​​ေတွ ချဖို့​​ဆိုရင် ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ အ​​ေမရိကန်နိုင်ငံရဲ့​​ တန်ဖိုး​​​ေတွ ၊​ ဘယ်လို ရှိ​​ေနသလဲ။​ ဘာကို ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ ဦး​​တည်ြပီး​​ တိုက်ခိုက်မှု​​ေတွ လုပ်ရမှာလဲ။​ ကျွန်​​ေတာ်တိုရဲ့​​ ဦး​​စား​​​ေပး​​ကဏ္ဍ​​ေတွက ဘာ​​ေတွလဲ။​ ြပီး​​​ေတာ့​​ အကယ်၍ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ဟာ ​​ေဒါ်လာ(၃၀၀)ဘီလီယံ အခွန်​​ေလျှာ့​​ချမှု လုပ်မယ် ဆိုလို့​​ရှိရင် ဘာ​​ေတွြဖစ်လာမလဲ။​
​​ေနာက် ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ ြပည်သူြပည်သား​​​ေတွအ​​ေပါ်မှာ ဝန်ထုပ် ဝန်ပိုး​​ြကီး​​ ြဖစ်​​ေနတဲ့​​ ကျန်း​​မာ​​ေရး​​ဝန်​​ေဆာင်မှုစနစ်ကို ဒီအတိုင်း​​ ဆက်ထား​​သွား​​မယ် ဆိုလို့​​ရှိရင်​​ေတာ့​​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ဟာ ဆံုး​​ြဖတ်ချက်​​ေတွ မမှန်မကန် လုပ်ြပီလို့​​ ယူဆရမှာ ြဖစ်တယ်။​ အဲ့​​ဒီ​​ေတာ့​​ ဒီလိုမျိုး​​ ​​ေပါ်လစီမျိုး​​ကို ​​ေရရှည် မချမိနိုင်​​ေအာင် ကျွန်​​ေတာ့်​​အ​​ေနနဲ့​​ သတိထား​​ြပီး​​ ​​ေဆာင်ရွက်သွား​​မှာ ြဖစ်ပါတယ်။​

မတ်ကိန်း​​ ။​ ဟုတ်ကဲ့​​။​ ကျွန်​​ေတာ်က​​ေတာ့​​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ရဲ့​​ ကျန်း​​မာ​​ေရး​​​ေစာင့်​​​ေရှာက်မှု အစီအစဉ်​​ေတွကို ြပည်​​ေထာင်စုအစိုး​​ရ (Federal Government) လက်ထဲကို ထိုး​​မထည့်​​ချင်ဘူး​​။​ အဲ့​​ဒီလိုမျိုး​​ လုပ်တဲ့​​အလုပ်ကလည်း​​ ဆီနိတ်တာ အိုဘား​​မား​​ရဲ့​​ ကျန်း​​မာ​​ေရး​​ ​​ေစာင့်​​​ေရှာက်မှုအစီအစဉ်ရဲ့​​ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း​​ ြဖစ်တယ်​​ေလ။​ ကျွန်​​ေတာ်က​​ေတာ့​​ အ​​ေမရိကန်မိသား​​စု​​ေတွ ကျန်း​​မာ​​ေရး​​​ေစာင့်​​​ေရှာက်မှုနဲ့​​ ပတ်သက်ြပီး​​ ဆံုး​​ြဖတ်ချက်ချတဲ့​​​ေနရာမှာ သူတို့​​နဲ့​​ သူတို့​​ရဲ့​​ ဆရာဝန်​​ေတွြကား​​ ချရမယ့်​​ ဆံုး​​ြဖတ်ချက်လို့​​ ကျွန်​​ေတာ်ယံုြကည်ပါတယ်။​ ြပည်​​ေထာင်စုအစိုး​​ရ (Federal Government)က ချမှတ်ရမယ့်​​ ဆံုး​​ြဖတ်ချက် မဟုတ်ပါဘူး​​။​ အဲ့​​ဒီ​​ေတာ့​​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​အ​​ေနနဲ့​​ လုပ်ရမှာက သံုး​​စွဲမှု​​ေတွကို ​​ေလျှာ့​​ချရမယ်။​ ကျွန်​​ေတာ်ဟာလည်း​​ပဲ သံုး​​စွဲမှုကို ​​ေလျှာ့​​ချတဲ့​​​ေနရာမှာ တိုက်ပွဲဝင်ခဲ့​​တာ ြကာပါြပီ။​ ဆီနိတ်တာ အိုဘား​​မား​​က​​ေတာ့​​ သူ့​​ရဲ့​​ စီမံကိန်း​​သစ်​​ေတွအတွက် ​​ေဒါ်လာ ဘီလီယံ(၈၀၀) သံုး​​စွဲဖို့​​အတွက် ​​ေတာင်း​​ဆို ထား​​တယ်။​ အဲ့​​​ေတာ့​​ ကျွန်​​ေတာ် အြကံ​​ေပး​​ချင်တာက​​ေတာ့​​ ဆီနိတ်တာ အိုဘား​​မား​​အ​​ေနနဲ့​​ သူတင်ြပထား​​တဲ့​​ စီမံကိန်း​​​ေတွထဲက​​ေန တချို့​​ကို ပယ်ဖျက်ပစ်လိုက်ဖို့​​ အြကံ​​ေပး​​ တိုက်တွန်း​​လိုပါတယ်။​
သို့​​​ေသာ်လည်း​​ပဲ တစ်ခု​​ေြပာချင်တာက​​ေတာ့​​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​အ​​ေနနဲ့​​ မြဖစ်မ​​ေနသံုး​​စွဲရမယ့်​​ စီမံကိန်း​​​ေတွအတွက် ၊​ ​​ေဆာင်ရွက်ရမယ့်​​ စီမံကိန်း​​​ေတွအတွက်​​ေတာ့​​ ​​ေငွ​​ေြကး​​ြဖတ်​​ေတာက်ဖို့​​ မြဖစ်နိုင်ပါဘူး​​။​ ဥပမာ ​​ေြပာရမယ် ဆိုရင် ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ နိုင်ငံက စစ်မှုထမ်း​​​ေဟာင်း​​​ေတွအတွက် သံုး​​စွဲ​​ေနတဲ့​​ အသံုး​​စရိတ်​​ေတွ ​​ေလျှာ့​​ချဖို့​​ဆိုတာ မြဖစ်နိုင်ပါဘူး​​။​ အဲ့​​ဒီ​​ေတာ့​​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​နိုင်ငံရဲ့​​ စီး​​ပွား​​​ေရး​​ကို ​​ေကာင်း​​မွန်တဲ့​​စီး​​ပွား​​​ေရး​​၊​ ခိုင်မာတဲ့​​ စီး​​ပွား​​​ေရး​​ တစ်ခုြဖစ်ဖို့​​အတွက် အ​​ေကာင်း​​ဆံုး​​နည်း​​လမ်း​​က​​ေတာ့​​ မည်သူရဲ့​​ အခွန်အခ​​ေတွကိုမှ ပိုြပီး​​​ေတာ့​​ ​​ေတာင်း​​ခံြခင်း​​ မြပုဘဲ အခွန်​​ေတွကို ​​ေလျှာ့​​ချပစ်ဖို့​​ဟာ အ​​ေကာင်း​​ဆံုး​​နည်း​​လမ်း​​ြဖစ်တယ်လို့​​ ယူဆပါတယ်။​ အဲ့​​ဒီနည်း​​လမ်း​​နဲ့​​ပဲ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ရဲ့​​ စီပွား​​​ေရး​​ ြပန်ြပီး​​နလန််ထူလာနိုင်လိမ်မယ့်​​လို့​​ ကျွန်​​ေတာ်က​​ေတာ့​​ ခံယူထား​​ပါတယ်။​ သံုး​​စွဲမှု​​ေတွကို ထိန်း​​သိမ်း​​ကွပ်ကဲဖို့​​၊​ ြကပ်မတ်ဖို့​​အတွက်ဟာ ဒီအစီအစဉ်​​ေတွအတွက် အ​​ေရး​​ပါတဲ့​​ ကဏ္ဍတစ်ခု ြဖစ်ပါတယ်။​
ြပီး​​​ေတာ့​​ အခုလို အကျပ်အတည်း​​မျိုး​​ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​ ​​ေရာက်လာရတဲ့​​ အ​​ေြကာင်း​​ရင်း​​ထဲက အ​​ေရး​​ပါဆံုး​​အ​​ေြကာင်း​​တစ်ခုကလည်း​​ သံုး​​စွဲမှု​​ေတွဟာ ထိန်း​​သိမ်း​​မှုမရှိ၊​ ကွပ်ကဲမှုမရှိ ြဖစ်သွား​​လို့​​ဆိုတာ ြငင်း​​စရာ မရှိပါဘူး​​။​ တရုတ်နိုင်ငံဟာ ကျွန်​​ေတာ်တို့​​အ​​ေပါ်မှာ ​​ေဒါ်လာ ဘီလီယံ(၅၀၀) အ​​ေြကွး​​တင်​​ေနပါတယ်။​ သံုး​​စွဲမှုကို ​​ေလျှာ့​​ချဖို့​​အတွက် ဆိုတာကလည်း​​ လုပ်နိုင်တဲ့​​ ၊​ ​​ေဆာင်ရွက်နိုင်တဲ့​​၊​ အ​​ေကာင်အထည်​​ေဖာ်နိုင်တဲ့​​ လုပ်ငန်း​​စဉ်တစ်ခုပါ။​ ဘာ​​ေြကာင့်​​လဲဆို​​ေတာ့​​ ကျွန်​​ေတာ်အ​​ေနနဲ့​​ ဒီလို ပိုလျှံြပီး​​ သံုး​​မှု​​ေတွကို တိုက်ဖျက်ရာမှာ ကျွန်​​ေတာ့်​​ရဲ့​​ ဆီနိတ်တာကာလ လွှတ်​​ေတာ်အမတ် ဘဝတစ်​​ေလျှာက်လံုး​​မှာ လုပ်ခဲ့​​တဲ့​​ အလုပ်မို့​​လို့​​ပါပဲ။​
ြပီး​​​ေတာ့​​ ကျွန်​​ေတာ့်​​အ​​ေနနဲ့​​ မလိုအပ်ဘဲ သံုး​​စွဲမှု​​ေတွ၊​ ပိုြပီး​​​ေတာ့​​ သံုး​​စွဲ​​ေနတာ ​​ေတွကို ​​ေလျှာ့​​ချဖို့​​ တိုက်ဖျက်ဖို့​​အတွက် အစီအစဉ်​​ေတွလည်း​​ ရှိပါတယ်။​ ဒီ​​ေနရာမှာ အစိုး​​ရ ​​ေအဂျင်စီ​​ေတွ ထဲမှာ သံုး​​စွဲမှု ​​ေလျှာ့​​ချတာတို့​​၊​ ဘတ်ဂျပ်ြဖတ်​​ေတာက်တာတို့​​ လုပ်လို့​​ရမယ့်​​ ​​ေအဂျင်စီ မရှိပါဘူး​​လို့​​ ​​ေြပာလာလို့​​ ရှိရင်​​ေတာ့​​ အဲ့​​ဒီလူဟာ ဝါရှင်တန်မှာ ြကာြကာ အလုပ်မလုပ်ဖူး​​လို့​​ပဲ ြဖစ်မယ်လို့​​ ကျွန်​​ေတာ် ​​ေြပာရမှာြဖစ်ပါတယ်။​

အိုဘား​​မား​​ ။​ ဂျွန်၊​ ကျွန်​​ေတာ်တစ်ချက်ပဲ ​​ေြပာချင်ပါတယ်။​ ဂျွန်​​ေရ၊​ အခု ခင်ဗျား​​​ေြပာ​​ေနတဲ့​​ သမ္မတ ကလည်း​​ သူ့​​ရဲ့​​သမ္မတ သက်တမ်း​​တစ်​​ေလျှာက်လံုး​​မှာ ချမှတ်ခဲ့​​တဲ့​​ ဆံုး​​ြဖတ်ချက်​​ေတွထဲက ၉၀%ကို ခင်ဗျား​​က ​​ေထာက်ခံပါတယ်လို့​​ ဆိုြပီး​​​ေတာ့​​ အား​​​ေပး​​​ေထာက်ခံခဲ့​​တဲ့​​ သမ္မတကပဲ ဒီလို သံုး​​စွဲမှု​​ေတွကို တိုး​​တိုး​​ြပီး​​​ေတာ့​​ပဲ လုပ်​​ေနတာ​​ေလ။​ ဒီလို လွန်ကဲစွာ သံုး​​စွဲတာ​​ေတွ၊​ ဒီလို လွန်ကဲစွာလို​​ေငွြပတာ​​ေတွဟာဆိုရင် ခင်ဗျား​​ကပဲ အစဉ်တစိုက် ​​ေထာက်ခံလာခဲ့​​တဲ့​​ သမ္မတရဲ့​​ ဘတ်ဂျက်ပဲ​​ေလ။​
ဒီ​​ေနရာမှာ ရပ်တည်ြပီး​​​ေတာ့​​ ​​ေြပာရမယ်ဆိုရင် လွန်ခဲ့​​တဲ့​​ (၈)နှစ်​​ေကျာ်က ​​ေတာင််မှ မြဖစ်ခဲ့​​တဲ့​​၊​ မြဖစ်ခဲ့​​ဘဲနဲ့​​ အခုမှခင်ဗျား​​က သံုး​​စွဲမှု​​ေတွကို ထိန်း​​ချုပ်မယ် ၊​ အခွန်​​ေလျှာ့​​ချမှု​​ေတွကို ညီမျှ​​ေအာင်လုပ်​​ေပး​​မယ် ၊​ အလယ်အလတ်တန်း​​စား​​လူတန်း​​စား​​ ​​ေတွကို အခွန်​​ေလျှာ့​​ချြခင်း​​အား​​ြဖင့်​​ အကူအညီရ​​ေအာင် ​​ေပး​​မယ်ဆိုတဲ့​​ စကား​​​ေတွက​​ေတာ့​​ ယံုနိုင်စရာ​​ေတာ့​​ မရှိဘူး​​လို့​​ ထင်ပါတယ်။​

​​ေလဟ်ရာ ။​ မတ်ကိန်း​​​ေရ၊​ ဆီနိတ်တာ အိုဘား​​မား​​ကို တုန့်​​ြပန်မှု​​ေလး​​အတို​​ေလး​​ တစ်ခု​​ေလာက် ​​ေတာ့​​ ​​ေပး​​ပါဦး​​။​

မတ်ကိန်း​​ ။​ ကျွန်​​ေတာ်ဟာဆိုရင် အ​​ေမရိကန်နိုင်ငံရဲ့​​ ဆီနိတ်လွှတ်​​ေတာ်မှာ​​ေရာ၊​ လက်ရှိအစိုး​​ရ မှာ​​ေရာ ကျွန်​​ေတာ့်​​ကို လူြကိုက်များ​​တဲ့​​ဘွဲ့​​ (Miss Congeniality ) ရရှိထား​​တာ မဟုတ်ပါဘူး​​။​ ဒါက​​ေတာ့​​ ထင်ရှား​​ပါတယ်။​ ကျွန်​​ေတာ်က​​ေတာ့​​ အခုလက်ရှိ သမ္မတကို ​​ေငွ​​ေြကး​​သံုး​​စွဲမှု​​ေတွ၊​ ရာသီဥတု ​​ေြပာင်း​​လဲမှုနဲ့​​ဆိုင်တဲ့​​ ​​ေပါ်လစီ​​ေတွ၊​ အကျဉ်း​​သား​​​ေတွကို ညှင်း​​ပန်း​​နှိပ်စက်မှုနဲ့​​ ပတ်သက်ြပီး​​​ေတာ့​​ ဂွာတာနာမို​​ေဘး​​နဲ့​​ပတ်သက်ြပီး​​​ေတာ့​​ ဆန့်​​ကျင်ခဲ့​​တဲ့​​လူပဲ ြဖစ်ပါတယ်။​ ြပီး​​​ေတာ့​​လည်း​​ အီရတ်မှာ ြဖစ်​​ေနတဲ့​​ စစ်ပွဲ၊​ အီရတ်မှာြဖစ်​​ေနတဲ့​​ တိုက်ပွဲနဲ့​​ပတ်သက်ြပီး​​​ေတာ့​​လည်း​​ ကျွန်​​ေတာ်အြမဲတမ်း​​ ဆန့်​​ကျင် ကန့်​​ကွက်ခဲ့​​တဲ့​​လူ ြဖစ်ပါတယ်။​

ကျွန်​​ေတာ့်​​မှာ သမိုင်း​​အရှည်ြကီး​​ ရှိပါတယ်။​ ဒါကိုလည်း​​ အ​​ေမရိကန် ြပည်သူ​​ေတွ ​​ေကာင်း​​​ေကာင်း​​နား​​လည်ပါတယ်။​ အဲ့​​ဒါကလည်း​​ ဆီနိတ်ရဲ့​​ လွတ်လွတ်လပ်လပ် ​​ေြပာပိုင်ခွင့်​​ ရှိတဲ့​​ သ​​ေကင်္တတစ်ခုြဖစ်ြပီး​​​ေတာ့​​ အခုတစ်ခါထပ်ြပီး​​ ဒိလို ဆီနိတ်လွှတ်​​ေတာ်မှာ လက်တွဲ​​ေဆာင်ရွက်ခဲ့​​ရတဲ့​​ အတွက် ဝမ်း​​သာပါတယ်လို့​​လည်း​​ ကျွန်​​ေတာ်​​ေြပာလိုပါတယ်။​ ကျွန်​​ေတာ်ဟာဆိုရင် ဆီနိတ် လွှတ်​​ေတာ်မှာ လွတ်လွတ်လပ်လပ် ရှိတဲ့​​လူ၊​ မှန်မှန်ကန်ကန် ပွင့်​​ပွင့်​​လင်း​​လင်း​​ ​​ေြပာတဲ့​​လူအြဖစ်နဲ့​​ နာမည်​​ေကျာ်ြကား​​ ပါတယ်။​ ကျွန်​​ေတာ်နဲ့​​ပတ်သက်ြပီး​​ ဒီလိုမျိုး​​ ပွင့်​​ပွင့်​​လင်း​​လင်း​​ ​​ေြပာဆိုြကတဲ့​​သူ​​ေတွနဲ့​​ လက်တွဲ လုပ်ခဲ့​​ရပါတယ်။​ အဲ့​​ဒီအတွက်လည်း​​ ကျွန်​​ေတာ် ဂုဏ်ယူဝမ်း​​​ေြမာက်ပါတယ်။​